Studenten gaan per vak betalen

De VVD en de PvdA hebben een idee. Voetbalfans kunnen een seizoenkaart kopen. Maar ook een los kaartje voor een wedstrijd. Waarom zouden studenten volledig collegegeld moeten betalen als ze slechts een paar vakken willen volgen? Het lijkt een sympathiek plan. Maar het is nogal onverstandig.

Als studenten flexibel gaan betalen, wordt de bekostiging van onderwijsinstellingen ook flexibel. Dat is problematisch want onderwijsinstellingen hebben vrijwel alleen vaste kosten. Bijna al het geld gaat op aan gebouwen en personeel. De inkomsten worden misschien flexibel, de uitgaven zijn dat niet. Een docent kun je niet tijdelijk ontslaan omdat er ‘even wat minder kaartjes verkocht zijn.’ En een gebouw stoot je niet voor een paar maanden af.

Als je vaste lasten hebt en je bekostiging is flexibel, heb je als instelling een groot probleem. Een verstandig bestuurder lost dat probleem op. Anders gaat ‘de tent failliet’. Hij zal onderwijsgeld gebruiken om een grote financiële buffer op te bouwen. Zo kunnen risico’s worden afgedicht. En hij zal al zijn docenten ontslaan en weer aannemen als ZZP’er. Als studenten per vak betalen, dan worden ook docenten per vak betaald. Zo simpel is dat.

Het onderwijs is geen afhaalchinees. Maar daar gaat het op deze manier wel op lijken. Afhaalchinezen hebben maar een beperkt aantal gerechten op de kaart. Alleen die gerechten waarvan ze zeker weten dat veel mensen ze lekker vinden. Ze willen niet blijven zitten met voedsel dat niet wordt verkocht. Als studenten betalen per vak dan worden alleen die vakken gegeven waarvan vast staat dat er voldoende vraag naar is. Flexibele bekostiging werkt zo een verschraling van het onderwijsaanbod in de hand.

Goed onderwijs is gebaat bij een heldere en stabiele financiering. Flexibele bekostiging zorgt er voor dat onderwijsgeld wordt opgepot om risico’s af te dekken en het maakt dat docenten worden ontslagen omdat men gedwongen is te werken met ZZP’ers. Bovendien werkt het een verschraling van het onderwijsaanbod in de hand. Voldoende redenen om korte metten te maken met dit plannetje.