God on our side

Het is gemakkelijk als Onze Lieve Heer het altijd met je eens is. Bij sommige mensen is er geen ruimte voor twijfel. Wat de waarheid is staat vast. Zo vast, dat geloven weten wordt. En een andere interpretatie van de werkelijkheid eigenlijk niet geaccepteerd kan worden. Zo’n interpretatie moet genegeerd, gemarginaliseerd en eigenlijk bestreden worden. “Dieux le veut”. God wil het zo.

Het is geen nieuw fenomeen. Doorheen de geschiedenis hebben mensen geprobeerd God voor hun karretje te spannen. ‘Gott mit Uns,’ stond op de koppelriem van Duitse soldaten. ‘Deo Vindice’, ‘God on our side’ en (binnen een bepaalde context) Allahu akhbar. Het komt allemaal op hetzelfde neer. Een mens heeft een opvatting. En om die opvatting wat meer gewicht te geven, wordt God erbij gehaald.

In onze maatschappij is verwijzen naar de wil van God niet per se meer de meest geschikte manier om je gelijk absoluut en onbetwist te maken. Maar dat hoeft ook niet. Je kunt, afhankelijk van je doelgroep, even goed de ‘wetenschap’, de ‘volkswil’ of om het even welke (complot)theorie gebruiken om het zelfde doel te bereiken. Verwijzingen naar een hogere werkelijkheid doen het altijd goed.  Zelf nadenken is dan ook niet meer nodig. En gemak dient de mens.

Twijfel is het begin van wijsheid wordt wel eens gezegd. Kom daar maar eens om tegenwoordig. Twijfel wordt gezien als een teken van zwakte. Als het begin van het einde. En pogingen je in te leven in de mening van een ander als een vorm van verraad. Hoe stelliger en luider een mening wordt verkondigd, hoe meer waar hij schijnt te zijn. In de politiek werkt dat zeker zo. Maar in het bedrijfsleven of de kerk is het vast niet anders.

Maar zou het andersom kunnen zijn? Dat, hoe stelliger de boodschapper is, de reden om aan de juistheid van de beweringen te twijfelen alleen maar toeneemt? Een verwijzing naar een boek, een theorie of een traditie, is toch niet genoeg om een discussie als afgerond te beschouwen? Als er geen enkele twijfel bestaat. En geloven alleen een hogere vorm van weten is, in wat voor samenleving leven we dan?

De kerk hoort geen gesloten groep van mensen te zijn die weten hoe het zit. Maar een levende gemeenschap van twijfelaars en zoekers die, min of meer op de tast, een weg opgaan waarvan ze denken dat het de juiste zou kunnen zijn. Natuurlijk is het gemakkelijk als Onze Lieve Heer het altijd met je eens is. Wat je mening ook is, het kost niet eens heel veel moeite teksten te vinden die ‘bewijzen’ dat je mening de enige juiste is. Maar een mens mag God (of de waarheid) niet voor zijn of haar karretje spannen. Daar komen ongelukken van. In de kerk en in de politiek.