Vanaf 2026 mogen onbevoegde leraren geen les meer geven. Dat stelt een groot deel van de Tweede Kamer. Omdat er niet voldoende bevoegde leraren zijn, is dat nu regelmatig wel het geval. Het klinkt allemaal prima. Wanneer alleen bevoegde leraren voor de klas staan zal de kwaliteit van het onderwijs toenemen. Maar zo simpel is het niet.
Ieder kind heeft recht op het best mogelijke onderwijs. En dat onderwijs wordt gegeven door de best mogelijke docenten. Docent zijn is een vak. En niet iets wat je er zomaar even bij kunt doen. Natuurlijk horen leraren gedegen vakinhoudelijk, didactisch en pedagogisch geschoold te zijn. Een bevoegdheid hoort erbij. Maar wat als er geen bevoegde leraren voor handen zijn?
Voor scholen is het moeilijk, zo niet onmogelijk, om bevoegde leraren wiskunde, scheikunde, natuurkunde, Duits of Klassieke Talen te vinden. Er zit dan niet veel anders op dan te zoeken naar geschikte mensen die (nog) niet bevoegd zijn. Als dat niet meer mag en het lerarentekort wordt niet opgelost, wat dan? Grotere klassen dan maar?
Goed onderwijs wordt gegeven door goede mensen. En lang niet alle docenten zijn geschikt voor hun vak. Ik heb sterke staaltjes gezien van docenten die er, ondanks al hun diploma’s, voor de klas een potje van maakten. Dat scholen moeten kijken naar diploma’s van docenten is niet zo slecht. Maar het zou veel beter zijn als ze keken naar de kwaliteit van de lessen. Hoeveel schooldirecteuren houden zich daarmee bezig?.
Natuurlijk horen docenten bevoegd te zijn. Het is begrijpelijk dat de Tweede Kamer daar aandacht voor vraagt. Onbevoegde leraren kunnen worden bijgeschoold. Maar zonder oplossingen voor het lerarentekort, doet een verbod op onbevoegde docenten meer kwaad dan goed. In de tussentijd zou het voor leerlingen prettig zijn wanneer we ons druk zouden maken om de kwaliteit van lessen. Want daar hoort het om te gaan. Bevoegd of onbevoegd.
René Peters 
Stef Koning
7 oktober 2016
Hmmmmz…. erg paradoxaal… De Tweede Kamer legt verboden op het gevolg van een probleem waar ze zelf invloed hebben op de oorzaak ervan?! Educatie ligt aan de basis van de ontwikkeling van ons allen, dus daar moet te allen tijde de nadruk op liggen.
In alle soorten beleid dat er gevoerd wordt, moet dit prioriteit krijgen, omdat het een ieder (be)treft. Nu blijft hier een belangrijke taak van de overheid liggen, gaat het probleem een eigen leven leiden en trekt men uit paniek aan de noodrem zonder dat er een oplossing voorhanden is.
Het ergste is, en dat is wat jij aangeeft, Rene, is dat nu de focus weer op het probleem ligt en tussentijds het onderwijs, het welzijn van leerlingen wordt vergeten…
Elwin Veldhuis
7 oktober 2016
Helemaal mee eens! Hartelijke groet van Elwin Veldhuis
Marieke
7 oktober 2016
De bevoegdheid maakt je nog geen goede leraar, maar is een startkwalificatie. Een goede leraar word je later pas, na een tijdlang ervaring opdoen, en sommigen worden het nooit. Maar die minimale vakinhoudelijke en didactische eisen waaraan je moet voldoen voor de startkwalificatie, laten we die alsjeblieft eindelijk eens gaan eisen van leraren. Zo onhaalbaar moeilijk is dat allemaal niet.
Dus wat mij betreft is het en-en: zonder op z’n minst die minimale startkwalificatie te hebben gewoon niet starten. Stagelopen onder begeleiding prima, maar niet zelfstandig eindverantwoordelijkheid voor een klas. En wanneer iemand eenmaal de startkwalificatie heeft behaald en zelfstandig eigen klassen krijgt, de kwaliteit van de lessen in de gaten houden en blijven verbeteren.
Natuurlijk beschrijf ik hierboven eisen die we momenteel niet kunnen stellen omdat we het beroep te onaantrekkelijk hebben gemaakt. Maar leerlingen verdienen beter dan dat we dan maar Jan en alleman voor de klas zetten. Werken aan die aantrekkelijkheid dus, zodat we voldoende mensen krijgen met de capaciteiten om de startkwalificatie te behalen en daarna ook goede leraren te worden.
Johan Spaan
7 oktober 2016
Dus, als ik het goed begrijp, moet een voorleesmoeder of een overblijfjuf (of hoe heet dat?) ook volledig bevoegd zijn. Of staan die niet voor de klas? Eigenlijk wel een beetje de waanzin ten top, hè? Alleen maar regeltjes. dat is/was het belangrijkste. Niet eenvoudiger, maar beter reguleren.
Tiny Romme
7 oktober 2016
Ik ben zelf een perfect voorbeeld van bevoegd docent (eerstegraads geschiedenis en staatsinrichting), maar bekwaam, nee dat toch niet. Gelukkig werk ik dus niet in het onderwijs. Ik heb het wel een paar jaar geprobeerd, maar ik had elke dag het idee, dat ik ernstig te kort schoot als docent.
Maar mijn vrouw, al jaren werkzaam in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en MBO, nu dus weer op een HAVO/Vwo-school, is officieel daarvoor niet bevoegd, maar wel degelijk zeer bekwaam. Ze is een geboren docente. Daar durf ik niet een hand, maar zelfs beide handen voor in het vuur te steken.
Ik kan dus de column van Rene volledig onderschrijven.
Marieke
7 oktober 2016
Vinden we dat bij het rijbewijs eigenlijk ook, dat dat overdreven regeltjes zijn? Er zijn immers goede chauffeurs zonder rijbewijs en slechte chauffeurs met rijbewijs. Toch hecht ik er in ieder geval wel belang aan dat we mensen niet toestaan op de openbare weg te rijden voordat ze hebben laten zien de minimaal vereiste rijvaardigheid en kennis van verkeersregels te hebben.
Zo hecht ik er ook aan dat een docent eerst heeft laten zien dat hij de minimaal vereiste vakinhoudelijke kennis bezit, en de minimaal vereiste vaardigheden om die kennis over te brengen.
Tiny Romme
7 oktober 2016
Je bent nogal een hardliner, Marieke. In mijn geval of ons geval, zo je wil, was de ene op papier gekwalificeerd, maar de andere had haar sporen wel al tig jaren verdiend in het basisonderwijs. En daar leer je het vak van lesgeven pas echt. Het is het slechtst betaald daar, maar daar moet je werkelijk van alle markten thuis zijn, rekenen, taal, gym, mens en maatschappij, natuur, geschiedenis, handvaardigheid, muzische vakken en ga zo maar door. Je bent de hele dag elke minuut zinvol met de kinderen bezig. Alles moet goed voorbereid zijn, liefst zoveel mogelijk gedifferentieerd, toegesneden op de mogelijkheden van elk kind, zo adaptief mogelijk. Als je in die loopgraven overeind kunt blijven, kun je elk type onderwijs aan. Zelf heb ik op het Fioretti College in Veghel gewerkt. De beste docenten daar waren diegenen, die vanuit het basisonderwijs doorgestroomd waren naar het voortgezet onderwijs. Ze waren niet alleen in hun vak goed, maar ook pedagogisch ijzersterk. En zouden die mensen dan plotseling helemaal niets meer waard zijn, omdat ze niet tweedegraads maar derdegraads bevoegd zijn. In de dagdagelijkse praktijk hebben ze al lang bewezen over zoveel kwaliteiten te beschikken, dat bureaucratisch en formalistisch vragen naar officiele papieren eigenlijk een heel beschamende vraag is. De vergelijking met rijbewijs vind ik eerlijk gezegd een kromme vergelijking. Dan weet je inhoudelijk weinig toe te voegen aan dit vraagstuk.
nielskolman
10 oktober 2016
Het is inderdaad niet simpel. Scheiding tussen onderwijs en staat is wat we uiteindelijk nodig hebben. Onderwijs is verder gewoon mensenwerk. Grote klassen zijn denk ik voor zowel de leerkracht als de lerende het probleem. Bevoegdheid om te mogen onderwijzen/doceren impliceert al dat de staat zich teveel bemoeit met de relatie tussen leraar en leerling. Trouw en liefde voor vak en kunde is waar het in 2026 en altijd al over moet gaan; De jonge mens prikkelen en enthousiasmeren voor vakgebieden waar hij of zij iets aan heeft in het concrete leven. In een open wereld met een encyclopedie aan data en kennis op je telefoon is een lesje draaien achterhaald; Een docent staat niet meer voor de klas maar in de klas. Maar het zwaartepunt is denk ik niet de kwaliteit van lessen, het is liefde en focus voor het onderwerp dat gezamenlijk verkent wordt in de klas. Maar ik ben dan ook niet erg didactisch en pedagogisch geschoold! Ik doe maar een gooi. Maar in veiligheid – op een veilige school – een gooi mogen doen is denk ik onderwijskundig heilig en altijd interessant. De les is dat het op school niet draait om de les maar om iets anders.