“Ik had niet gedacht dat we ècht de EU zouden verlaten”, aldus een van de spijtoptanten die voor een Brexit had gestemd. “De politieke en economische gevolgen vallen toch een beetje tegen. En de Schotten en Noord-Ieren willen nu ook zelfstandig worden. Daar had ik niet over nagedacht.”
Wie zijn billen brandt moet op de blaren zitten. Men vond een referendum een goed idee. Zogezegd een feestje van de democratie. En als de uitslag je achteraf niet bevalt, dan moet je niet gaan klagen. Of een Brexit ook een goed idee is, zal moeten blijken. De voortekenen zijn niet al te best. Als die Brexit er al komt tenminste. Want ook dat is lang niet zeker.
Ze hebben zich daar aardig in de nesten gewerkt met hun referendum. Ik zeg, denk ik, niets verkeerd als ik beweer dat het voor de gemiddelde Brit wat hoog gegrepen is om alle aspecten van een Brexit af te wegen. De meeste mensen kiezen gewoon op gevoel. Het is de vraag of dat gevoel een goede basis is om de toekomst van je land op te baseren.
Voorstanders van Bremain voelen zich gepakt. De Schotten en Noord-Ieren voelen zich gepakt. Steeds meer Brexit stemmers voelen zich verkeerd voorgelicht. Die voelen zich dus ook gepakt. En als die hele Brexit om welke reden dan ook alsnog niet doorgaat (en dat zou zomaar kunnen), dan voelt de rest zich ook gepakt. Misschien zijn referenda niet zo geschikt voor dit soort onderwerpen.
René Peters 
Jos van der Leeuw
27 juni 2016
René, met groot plezier lees ik elke keer jouw blog, ook deze keer weer. Alleen de laatste zin vink ik nogal een deceptie. Dan klink je plotseling als Arend Jan Boekestijn, in een van zijn tweets van 04 april (nav ons raadgevend referendum). Misschien ben ik het best wel met jullie eens, MAAR dan geldt dat ook voor nationale, provinciale en lokale verkiezingen (en zeker voor Europese verkiezingen). Die gaan we omwille van dat sentiment toch ook niet allemaal afschaffen. Dat is het kind met het badwater weggooien, de democratie de nek omdraaien. Dat de bevolking zich niet overal in kan/wil verdiepen en kiest op sentiment, is niet nieuw en zeker niet voorbehouden aan alleen politieke keuzeprocessen.
De kern van de zaak is dat de politiek steeds minder gaat over de inhoud en steeds meer om het spel van winnaars en verliezers (waar kiezers maar al te vaak het gevoel krijgen een regelrechte sta-in-de-weg te zijn in dat proces). Het politieke spel en de politieke spelers worden steeds minder betrouwbaar en de kiezer heeft het gevoel niet meer serieus genomen te worden. Ziedaar de reden voor de groeiende afstand. En daar zijn het soort leugenachtige campagnes uit de UK een exponent van.
sinon
27 juni 2016
Evenals bij het Oekraïne referendum blijkt uit het Brexit referendum dat op sentimenten wordt en is gespeeld. Allerlei niet ter zake doende argumenten worden op tafel gegooid, argumenten die later kreten blijken te zijn en weer worden ingetrokken. Populisten spinnen er garen wij en winnen door hun opstelling, populistische benadering en schijn argumenten die geen of nauwelijks valide genoemd kunnen worden. Wat wel naar voren komt in beide referenda is het grote ongenoegen tegen de Moloch die Brussel en de EU heet. Veel praten en er niets van terecht laten komen. En omdat dit dan zo gaat, vlucht met in wetten als plastic tasjes, rechte komkommers, niet te kromme bananen en nog veel meer zaken. En dat zijn juist de pietluttigheden en zo zijn er duizenden regeltjes waarvan ik denk: Hoe kunnen ze het verzinnen. Door dit alles hoop ik dat de ogen open gaan in Brussel en dat er een revolutie moet plaatsvinden. Ook in de toelatingsprocedures. Financiën op orde, positie van burgers in wetten verzekerd, Geen 27 commissarissen maar kern commissies, een parlement dat ook werkt en invloed heeft en niet is verzopen in landelijke belangen. Want in het land komt er toch niets van terecht.
Laat de 2 referenda het gloeiende signaal zijn dat er iets goed mis is in Brussel. En niet alleen de gigantische salarissen, vergoedingen etc etc. En als het wordt: Wij drinken een glas, wij doen een plas en alles blijft zoals het was, dan volgen er meer referenda en is de EU ter ziele.
Ook de Nederlandse politiek moet feller en harder reageren naar Brussel en daar lezen wij nooit iets over. Als Rutte zegt teleurgesteld te zijn in de uitslag van de referenda, betekent het voor mij niets. Hij had een duidelijk statement moeten afgeven. Ook de fracties in de kamer hadden feller moeten reageren. Die spreken ook in verhullende taal.
Ben benieuwd of de politiek durf heeft.
Martijn Tonies
27 juni 2016
Dat van die bananen is gewoon onzin, zie https://en.wikipedia.org/wiki/Euromyth#Straight_bananas
Jos van der Leeuw
27 juni 2016
Als straks alle rookwolken zijn opgetrokken, verwacht ik dat de kiezers en de nationale overheden als winnaars uit de bus zullen komen. Brussel moet nu toch echt gaan beseffen dat hun tunnelvisie niet langer werkt. Op 01 juni stond in de krant al te lezen dat Donald Tusk bij een rede zou hebben uitgesproken dat “meer integratie niet het antwoord is op de huidige crises die Europa bedriegen”. Net als ons Oekraïne-referendum is dit boven alles een krachtig signaal van de kiezer aan Brussel. Hopelijk beklijft dat besef nou een beetje en spoelt Junker het niet meteen weer weg met een fles drank.
Martijn Tonies
27 juni 2016
Een referendum kan nuttig zijn, maar of alle onderwerpen geschikt zijn? Ik schreef een stuk over wat ik zie als pijn-punten referenda en mogelijke verbeterpunten. Zie weblog Sargasso: http://sargasso.nl/referendum-rommel-beter/
Gerco
27 juni 2016
Rene, de EU is aan snel het imploderen onder de failures van de afgelopen jaren…. bankencrisis: fail, Griekenland: fail Arabische lente: fail, fail, fail, Turkije “deail”: fail, vluchtmensen vanuit Libie: fail, Oekraine: dikke fail…. de onderschatte Brexit
en ga zo maar door.
Nu weer de EU pensioenwet die er snel even in het Brexit geweld doorheen gerommeld wordt. De social media brengt dit soort idiote plannen nu met de snelheid van het licht aan de oppervlakte. Burgers zijn echt niet gek en trappen zelfs niet eens meer in de krokodillentranen van Frans.
Stef Koning
28 juni 2016
Ik denk zeker dat in een democratische samenleving referenda zin hebben voor velerlei beleidszaken, echter dan moet wel tevoren duidelijk zijn wat er met en na de uitslag gaat gebeuren. In dit geval is het nog erger, want was het wel duidelijk maar lag er geen concreet plan voor de opties A en B voor beide uitslagen.
Dit is een typisch voorbeeld van wanbeleid. Niet te geloven dat dat op dit niveau plaats heeft. Dat moet toch niet alleen Engelse staatsburgers als leiders van omringende landen beangstigen? Men heeft zich mee laten slepen door een hype, zelfs tot aan het allerhoogste niveau aan toe en staat dan met een mond vol tanden.
Nu is het een zooitje, onrust, onzekerheid, ontwetendheid en mogen slachtoffers van deze onzin (onschuldige burgers van EU-landen) ervoor opdraaien kosten te maken de EU na te laten denken hoe hiermee om te gaan… Prima om een statement te maken, maar doordenk dan tevoren wel alle mogelijke consequenties…. 😉
Jan van Velthoven
28 juni 2016
Leve de getrapte democratie! Door verkiezingen kan de burger zijn/haar richting aangeven. Politici die daarop gekozen worden kunnen onderwerpen uitwerken en uitvoeren. Referenda zijn een democratische illusie. Ze vooronderstellen een kennis, focusing en toewijding die een illusie is. Ik heb zowel bij het referendum over de Europese ‘Grondwet’ als bij dat over de Oekraine mensen gewoon naar hun argumenten gevraagd. Zowel bij vóór- als tegenstemmers bleek de kennis van zaken uiterst gering (geen kennis dus), speelden andere overwegingen van vóór- of afkeur een grote rol (geen focus dus), en trok men zich weinig van eventuele consequenties aan (geen loyaliteit dus). Verkiezingen zijn niet een vlekkeloos ideaal, maar leiden tot een zorgvuldiger en op termijn corrigeerbaar proces. Een referendum over een ‘groot’ onderwerp is een olifant in de porceleinkast.