Gouden muur

Het is wat met die Panama papers. Door het openbaar worden van geheime documenten is duidelijk geworden dat de machtigen der aarde via ingewikkelde constructies geld wegsluizen. Op zich is dat niks nieuws natuurlijk. Dit soort ellende is van alle tijden. Maar zo duidelijk als nu is het volgens mij tot nu toe niet in de openbaarheid gekomen.

Wie of wat is te vertrouwen? Verhoren van Willem Holleeder verschijnen in de openbaarheid. Een pleitnota van de advocaat van Geert Wilders ook. Er schijnt gelekt te worden uit de ‘commissie stiekem.’ En het lukt vaak zelfs niet de miljoenennota pas op het afgesproken tijdstip openbaar te maken. Ook dit soort spelletjes zijn van alle tijden. Al valt het steeds meer op.

De maatschappelijke onvrede wordt steeds groter. En begrijpelijk natuurlijk. Aan de top horen mensen te staan die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Mensen die er hoge morele waarden op na houden. Dat was nooit een vanzelfsprekendheid. En dat is het nu nog niet. Verschil met vroeger is dat tegenwoordig alles in de openbaarheid komt.

Harry Mulisch schreef ‘De ontdekking van de hemel’. In dat boek legt een vader aan zijn zoon een theorie uit. De theorie van de gouden muur. Achter de gouden muur ligt de macht. Daar worden echte beslissingen genomen. De mensen in de samenleving denken dat achter die muur mensen staan die, gebonden door regels, verstandige beslissingen proberen te nemen.

Helaas, stelt de vader. Achter die muur gaat alles er even rommelig aan toe als voor die muur, waar de ‘normale’ mensen wonen. Het is een zooitje waarin allerlei kleine gebeurtenissen en persoonlijke overwegingen een belangrijkere rol spelen dan gezond verstand of de wet. Het land zou onbestuurbaar worden als gewone mensen over die muur konden kijken.

Laat mij nu denken dat Mulisch een punt heeft. Met dien verstande dat mensen hoe langer hoe meer wel degelijk over die muur kunnen kijken. Dat kun je jammer vinden. Want mensen schrikken van wat ze zien. Toch vind ik die transparantie goed. Misschien dat mensen aan de top zich gaan realiseren dat ze moeten veranderen. Die gouden muur bestaat niet meer. Dat is een goede zaak. Handel naar die wetenschap.