Verplichte leeslijst

“Die leeslijst op scholen is schadelijke onzin, aldus de schrijver Kluun. “Verplicht door Reve worstelen doodt iedere lust tot lezen. Sluit aan bij wat kinderen willen.” Zelf heb ik nooit een hekel gehad aan Multatuli, Nescio, Reve, Hermans of Mulisch. Integendeel zelfs. Maar zonder verplichte leeslijst had ik ze vast niet gelezen. Ik denk niet dat Kluun gelijk heeft.

Kluun verwoordt een populair standpunt. Als kinderen kunnen lezen wat ze willen, gaan ze vanzelf van boeken houden. Buiten het feit dat je naast een leeslijst sowieso kunt lezen wat je wilt, ben ik het niet met Kluun eens. Iets wat de moeite waard is, is het waard om moeite voor te doen. En literatuur hoort daar wat mij betreft zeker bij. Ik geloof ook niet dat kinderen vanzelf naar een gevarieerde maaltijd gaan verlangen door ze alleen maar friet te voeren.

Een van de belangrijkste voorspellers voor een succesvol leven is de aanwezigheid van een goedgevulde boekenkast in het ouderlijk huis. Ik geloof niet dat je kennis tot je neemt wanneer je slaapt met een boek onder je hoofdkussen. En op zichzelf zal een kast vol boeken heus niet bijdragen aan een succesvol leven. Maar hoe komt een kind op het idee literatuur te lezen waarvan het niet weet dat het bestaat? Het is belangrijk kinderen verder te laten kijken dan hun neus lang is. Zelfs als ze dat niet zo leuk vinden.

Valt het heden  te begrijpen zonder kennis van het verleden? Zonder kennis van de bijbel en de Grieks-Romeinse cultuur, is enig begrip van muziek- en kunstgeschiedenis uitgesloten. Zonder kennis van de moderne geschiedenis zijn actualiteiten losse gebeurtenissen zonder enige context. Dat is ook zo in de literatuur. Zonder Nescio geen Reve. Zonder Multatuli geen Hermans. En zonder Jan Cremer geen Kluun?

Kennis is overal. En jongeren staan ieder uur van de dag bloot aan een onvoorstelbare hoeveelheid aan informatie. En al die informatie schreeuwt om aandacht. Het is heel goed mogelijk dat het vermogen je ergens langere tijd op te concentreren het belangrijkste en moeilijkste is wat we onze kinderen kunnen leren. Het besef dat sommige dingen de moeite waard zijn om moeite voor te doen komt niet vanzelf aanwaaien. Die leeslijst is zo gek nog niet.