Professionele aandacht

Dat een nep-pil vrijwel net zo goed werkt als een echte, dat wisten we al. We noemen dat het placebo effect. Patiënten die geloven een medicijn te slikken voelen zich beter. Ook zonder ‘werkzame stof’. Maar het wordt nog gekker. Een nep-pil werkt zelfs even goed wanneer de patiënt weet dat hij het echte medicijn niet krijgt. Iets werkt er. Maar het is dus niet het medicijn.

Jarenlang was ik leiding bij scouting Titus Brandsma in Oss. En ieder jaar gingen we met een groep kinderen een week op kamp. Heel af en toe kwam het voor dat een kind last had van heimwee. Zo’n kind kreeg dan wat extra aandacht. Even kletsen met de leiding, een kopje thee en een speciale ‘heimwee pil’. Zo’n heimwee pil smaakte helemaal niet vies (het was een roze smartie) en hielp uitstekend. Ik ben twintig jaar als leiding of kookstaf mee op kamp gegaan. En in al die jaren is er geen kind met heimwee naar huis gegaan.

Ik denk niet dat smarties helpen tegen heimwee, maar ik denk wel dat kinderen zich beter voelen door wat extra aandacht van de leiding of kookstaf. Als aandacht inderdaad het toverwoord is, dan doen we het goed fout in ons landje. We organiseren alles zo strak en efficiënt dat professionals nauwelijks meer tijd hebben voor het geven van aandacht. En tegelijkertijd slikken we steeds meer slaappillen en antidepressiva. Dat is niet alleen duur. Dat is ook ongezond.

Als we niet uitkijken lopen voorzieningen die we als overheid hebben bedacht om mensen te helpen, financieel gezien een beetje uit de klauwen. Daarom verzinnen we een bureaucratie om enigszins grip te houden op de werkelijkheid. Door die bureaucratie hebben professionals geen tijd meer voor echte aandacht. Veel mensen voelen zich nog steeds slecht. De vraag naar voorzieningen en medicijnen stijgt dus. Maar dat is gek. Mensen hebben aandacht nodig. En ze krijgen meer pillen en bureaucratie. Vreemd.