Stip op de horizon

Mensen die het voor het zeggen hebben, spreken dikwijls over ‘de stip op de horizon’. Daarmee geven ze aan dat ze visie hebben. Ze lijken te weten hoe de toekomst er uit gaat zien. Of hoe die er uit zou moeten zien. Maar de horizon komt per definitie niet dichterbij. En de stip lijkt steeds een beetje van plek te veranderen. Een ding weten we zeker. De toekomst kunnen we helemaal niet voorspellen.

Mensen houden er van om controle te hebben over het heden en de toekomst. Om in die behoefte te voorzien werken slimme mensen ingewikkelde schema’s uit. Het liefst met concrete, meetbare en ‘realistische’ doelen. De stip op de horizon is het einddoel. Daar gaan we in een rechte lijn naartoe. En het schema is een spoorboekje dat we alleen maar hoeven te volgen.

Helaas, zo werkt het niet. Hoe snel we ook varen, de horizon komt nooit dichterbij. En gedurende de reis ziet de horizon er zelfs steeds een beetje anders uit. Het spoorboekje, waarvan we dachten dat we het nodig hadden, blijkt al na de eerste halte een nutteloze beschrijving van een niet bestaande werkelijkheid. Maar geen nood. Nog slimmere mensen maken nieuwe reisdoelen en nieuwe routeplanners. We blijven bezig met de toekomst. En maar weinig met het nu.

Ik beweer niet dat het slecht is een beetje vooruit te kijken. En al helemaal niet om een idee te hebben waar je naartoe wilt. Maar we zijn zo druk met het maken van plannen en schema’s dat we soms uit het oog verliezen waartoe we eigenlijk op aarde zijn. Ik pleit voor een beetje minder onderwijsplannen en wat meer aandacht voor lesgeven. Voor wat meer zorg en wat minder fusieperikelen. In tijden van grote veranderingen vinden we het accepteren van onzekerheden erg moeilijk. Maar de toekomst is niet maakbaar. Laten we vooral ook nu het goede doen.