Belangenbehartigers als hoeders van de publieke zaak

Posted on 11 januari 2015

2


De verzorgingsstaat is uit de hand gelopen. Dat stelt Martin Sommer in de Volkskrant. “De slechte kanten zijn een bedillerige overheid, onnodige subsidies en revenuen die vooral neerslaan bij welgestelden. Waarom moet Mick Jagger een 65+pas hebben?” Maar ingrijpen lukt bijna niet. We willen wel hervormen. Maar bij nader inzien toch maar liever niet.

Belangrijk is volgens Sommer de rol van belangengroepen. “Zij hebben in een democratie onevenredig veel voordeel ten opzichte van de grote massa.” Belangenbehartigers doen zich voor als hoeders van de publieke zaak. Maar dat zijn ze niet. Ze behartigen alleen het belang van hun achterban. Sommer: “Specialisten hebben het op tv nooit over hun salarissen. Wel over de nadelen voor de patiënt, als ze worden afgeknepen. In de praktijk blijkt solidariteit vaak verborgen eigenbelang.”

Samen verdedig je je eigenbelang beter dan alleen. En helemaal als je je verkopen kunt als ‘hoeder van de publieke zaak’. Wie met deze bril nieuwsberichten leest, ziet de werkelijkheid toch een beetje anders. Vakbond Leraren in Actie pleit voor beter onderwijs. En beter onderwijs wordt gegeven door betere docenten. Betere docenten trek je door betere beloningen. De eis dat alle eerstegraads docenten fors meer loon moeten krijgen, wordt verkocht door ‘hoeders van goed onderwijs’. Het is een voorbeeld. Maar er zijn er veel meer.

Een overheid die wil hervormen, krijgt te maken met belangenbehartigers. Belangenbehartigers hebben een aantal dingen gemeen. Ze kunnen haarfijn uitleggen waarom hervormingen op hun terrein in een fatsoenlijk land uitgesloten zijn. Ze kunnen voorrekenen dat bezuinigingen op hun deelgebied geen echte bezuinigingen zijn, maar maatschappelijk juist enorm veel kosten. En ze weten zich te organiseren en vinden gemakkelijk de publiciteit.

Natuurlijk presenteren belangengroepen en lobbyisten zich als hoeder van de publieke zaak. Maar dat zijn ze niet. Ze behartigen per definitie alleen het belang van hun eigen achterban. Dat is niet erg. Dat is vaak zelfs goed. Maar een overheid moet breder kijken dan naar deelbelangen. En een te grote rol voor belangenbehartigers maakt dat soms erg moeilijk. Laten we ook die werkelijkheid niet uit het oog verliezen.

Posted in: Uncategorized