Eigen verantwoordelijkheid

Burgemeester Van der Laan van Amsterdam wil dat organisatoren van dance-feesten gratis water geven aan bezoekers. Veel bezoekers van die feesten slikken pilletjes om de feestvreugde te vergroten. Die pilletjes zijn slecht voor je. En uitdrukkelijk verboden. Af en toe gaan er zelfs mensen aan dood. Of krijgen last van uitdrogingsverschijnselen. Gratis water kan dat helpen voorkomen.

De oproep van Van der Laan is te begrijpen. Niemand wil dat gezonde mensen zomaar omvallen. Maar opvallend is het wel. Die pilletjes zijn verboden. Als je die tegen beter weten in toch neemt, wie is dan verantwoordelijk voor de gevolgen? In plaats van organisatoren te verplichten gratis water uit te delen had de burgemeester ook kunnen oproepen die rommel niet te slikken. Die pilletjes zijn niet per ongeluk doorgeslikt, neem ik aan. Een pillenslikker is verantwoordelijk voor zijn eigen uitdroging. Niet de organisatie.

Het is een manier van redeneren die in Nederland steeds vaker voor lijkt te komen. Oliedom gedrag heeft soms nare gevolgen. En we houden een ander daar in toenemende mate verantwoordelijk voor. Er zijn hilarische voorbeelden te over. Een mevrouw die de organisatie van de Nijmeegse vierdaagse verantwoordelijk hield voor een zonnesteek, bijvoorbeeld. Zij liep ongetraind, blootshoofds, in bikini en zonder water de hele dag in de zon.  “Maar de ellende komt door de organisatie. Zij hebben niet tijdig gewaarschuwd voor warm weer.” Als je in je bikini veertig kilometer door de brandende zon loopt, ben je zelf verantwoordelijk voor je zonnesteek. Niet de organisatie.

In Amerika gaan ze nog veel verder. Daar krijgt iemand die dertig jaar lang een pakje shag per dag rookt, gerust een schadevergoeding vanwege een opgelopen longaandoening. En een mevrouw die haar hondje na een warm bad in de magnetron stopte om hem te drogen, had recht op smartengeld. De fabrikant had tenslotte niet expliciet in de gebruikershandleiding gezet dat levende wezens niet in de magnetron thuis horen. Een mens kan nadenken. Als je je hond opwarmt in de magnetron, dan doe je dat zelf. En niet de producent.

Nederland is geen Amerika. Gelukkig niet. Maar de manier van redeneren begint verdacht veel op elkaar te lijken. Misschien ben ik de enige. Maar voorkomen dat iets fout gaat, is wat mij betreft in eerste instantie de verantwoordelijkheid van een mens zelf. Een volwassen mens is geen kleuter die constant tegen zichzelf in bescherming moet worden genomen. Ik vraag me af of Van der Laan daar ook zo over denkt.