Miljarden zijn er aan verspild. Aan ICT-projecten bij de overheid. Vaak projecten zonder kop, staart of duidelijk doel. Een commissie deed onderzoek. “Bij te veel ICT-projecten van de overheid is het een onoverzichtelijke boel zonder scherp uitgangspunt en zonder goede beheersing en aansturing. En helaas geldt dat vaak op alle niveaus, bij alle betrokken partijen en in alle stadia van de projecten.”
Het is werkelijk schokkend. Miljarden verspillen aan ICT-projecten, terwijl er zo zwaar moet worden bezuinigd op zaken die mensen echt raken! Wie wil bezuinigen, stopt eerst met verspillen, lijkt me. Maar zo werkt het blijkbaar niet. Schokkend is het zeker. Maar verbazen doet het niet. Om herhaling te voorkomen, stelt onderzoeksvoorzitter Ton Elias een ICT-commissie voor. Die commissie zou ieder project van boven de vijf miljoen moeten toetsen aan tien ‘boerenverstandsregels.’
Dat van die boerenverstandsregels klinkt me als muziek in de oren. En dan hoop ik dat in de commissie niet te veel mensen zitten die verstand hebben van ICT. Mijn ervaring is dat veel ‘experts’ de neiging hebben uit te leggen wat er allemaal mogelijk is. Antwoord op een eenvoudige vraag is vaak voldoende. De meeste ICT-functies worden helemaal nooit gebruikt. Maar ze maken een systeem wel nodeloos zwaar, kwetsbaar en ingewikkeld. Hoe uitgebreider een systeem, en hoe meer er mogelijk is, hoe meer er mis zal gaan. Dat zegt mijn boerenverstand.
Computers zijn redelijk voorspelbaar. Maar mensen zijn wispelturig. Op papier kan het niet zo moeilijk zijn om een stabiel systeem te ontwerpen. Als zo’n systeem gebruikt zou worden zoals het ontworpen is, dan is er geen probleem. Maar mensen willen vaak net iets anders dan van tevoren gedacht. Of willen systemen koppelen die eigenlijk niet gekoppeld kunnen worden. En ook dan gaat het verkeerd. Ligt dat aan ICT’ers? Ja. Ligt dat aan gebruikers? Ja.
Zo’n commissie met boerenverstand is een goed idee. “Zorg eerst maar dat jullie het eens zijn over de vraag wat je nu precies wilt hebben, voor je miljoenen investeert.” Of: “Wie zorgt er voor dat het systeem gebruikt zal worden waar het voor ontworpen is?” En, nog belangrijker: “Gaan jullie al die functies ook echt gebruiken? Of maken die het systeem alleen maar nodeloos kwetsbaar en ingewikkeld?” Meestal het laatste waarschijnlijk. Kwestie van boerenverstand.
René Peters 
Jan van Velthoven
18 oktober 2014
Inderdaad. ICT is niet het probleem. Het is de mens.
hermine schaap
18 oktober 2014
wat te denken van al die dure onderzoekscommissies?
de kosten daarvan zijn ook niet mis.
maar dat zal mijn boerinnenverstand wel zijn.
Jacques Smeets
18 oktober 2014
Mooie opmerking Jan van Velthoven.
Als oud-politieman (43 jaar dienst) heb ik de ontwikkelingen van ICT binnen de politie van dichtbij meegemaakt. Wat mij opviel was, dat er altijd eerst van binnenuit werd gezocht naar “geschikte” mensen t.b.v. de automatisering. Dat waren mensen vanuit een burgerfunctie die van hun uit de hand gelopen hobby hun werk hadden gemaakt, maar er werden ook executieve mensen benoemd in dergelijke functie, meestal om reden dat zij ook “verstand” zouden hebben van computers en allerlei technieken die daarmee samenhingen. Zodra men benoemd was nam men deel aan allerlei vervolgcursussen. Uiteindelijk bezetten deze mensen ook posten op helpdesks en deden zij inkopen etc.
Een toestand waarbij ik altijd vraagtekens heb geplaatst. Het is pas iets van deze eeuw dat er kennis van buitenaf werd toegelaten. Echter, die kennis en know how werd beoordeeld door diezelfde mensen die al jaren op de “automatiseringsposten” hun werk hadden gedaan.
Geen wonder dat er binnen de politie zoveel fout ging op ICT-terrein.
Soortgelijke ontwikkelingen zag je ook binnen andere (semi)overheidsdiensten. Lekker goedkoop was het wel natuurlijk. Tegelijkertijd ging het ten koste van b.v. blauw op straat en de recherche. Want voor de mensen die hun executieve status verruilden voor zo’n functie, behielden die status vaak vanwege rechtspositionele regelgeving.
Nu mag men op de blaren zitten. Met het schaamrood op de kaken!
Max Westerveld
18 oktober 2014
Ik vrees dat ook boeren verstand ons niet gaat helpen zolang het grootste bureaucratisch monster in leven wordt gehouden. De europesche aanbesteding. Deze is practisch alleen door hele grote ict-bedrijven te winnen waardoor concurrentie minimaal is.
Grote ict-bedrijven zijn vaak nog vele malen bureaucratischer dan de overheid zelf!
Ook belangrijk lijkt mij dat overheden zorgen ictkennis in huis te hebben in plaats van zich aan de ingehuurde goden te laten overleveren a 150 euro per uur minstens en totaal andere belangen.
Ik vraag mee ook af hoe dat boeren verstand eruit moet zien. Als het als basis heeft “functionaliteit is belangrijker dan techniek” kon het en leuke eerste stap zijn. En de vierdaagse begin je ook met en eerste stap….
Martijn
19 oktober 2014
ICT is 1 van de gebieden waar veel geld over de balk gegooid wordt door de overheid, maar zo zijn er meer.
Wat ik niet snap, is dat de overheid herhaaldelijk zaken blijft doen met bedrijven die er keer op keer een potje van maken.
Ronald van Engelen
21 oktober 2014
Beste René,
Ik ken je als iemand die boerenverstand tegenover regels en regelzucht stelt. Nu pleit je voor een combinatie van de twee, terwijl ik op m’n klompen aanvoel dat dát nou net niet gaat. Die vertellen me dat wat krom is je niet recht kunt “regelen”.
Ook krijgt mijn (voormalige) beroepsgroep er nodeloos hard van langs in je stuk. Deels zal dat terecht zijn, maar in mijn ervaring worden de meest grove fouten niet ín, maar óm de ICT gemaakt.
Computers zijn niet “redelijk” maar héél voorspelbaar. Dat is nou juist de aantrekkingskracht die het spul op mij en veel ICT-ers heeft. En dat maakt de vakbroeders voorspelbaar (met excuses aan allen die ik hiermee tekort doe). Als je hen een onmogelijke opdracht geeft dan zullen ze die zonder al teveel omhaal aannemen en uitvoeren. Ook al weten ze van tevoren dat het gedoemd is te mislukken. Ze zijn meestal niet anders gewend. En ze weten dat als de (project)besprekingen achter de rug zijn, ze zich weer lekker terug kunnen trekken achter hun code, die wel “sense maakt” (sorry voor de taal). Maar in hoeverre is het gedrocht dat zij aldus in elkaar knutselen, of juist het uitblijven daarvan, toe te schrijven aan hen?
Alsjeblieft niet weer een lijstje nieuwe regels en niet weer een onderzoekscommissie. Verbetering van ICT cq. stopzetten van verkwisting begint en eindigt met goed bestuur. Tenminste, dat zegt mijn boerenverstand.
Gegroet,
Ronald
De Noodkreet (@denoodkreet)
21 oktober 2014
Als de “boerenverstandscommissie” klaar is met de ict weet ik nog enkele onderwerpen waarin ze zich kunnen verdiepen.