IS: van der Laan vs Aboutaleb

Een probleem kun je op verschillende manieren benaderen. Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam wil dat moslims zich luid en duidelijk uitspreken tegen de criminele barbaren van de IS. Burgemeester van der Laan van Amsterdam vraagt dat bewust niet. “Daarmee plaatsen we hen in een hokje en scheren we hen over één kam met extreme anderen.” Hoe zie ik dat?

Ergens heeft Van der Laan wel gelijk natuurlijk. Toen een paar jaar geleden de schandalen rond seksueel misbruik binnen de Katholieke kerk aan het licht kwam, kreeg ik keer op keer de vraag wat ik daar van vond. Die vraag alleen al is eigenlijk een belediging. Want wat zou ik kunnen vinden van machtsmisbruik en vernederende viespeukerij? Anders dan dat ik dat verschrikkelijk vind, de daders moeten worden aangepakt en het systeem dat het misbruik mogelijk heeft gemaakt moet hervormen? Als iemand je zo’n vraag stelt, dan voelt dat inderdaad een beetje alsof je zelf in de beklaagdenbank zit. Alsof je zelf een beetje schuldig gevonden wordt aan de misdaden van een ander. Dat is niet fijn.

Aan de andere kant is het heel belangrijk dat de dingen wel besproken en uitgesproken worden. Van iedere katholiek mag gevraagd worden zich luid en duidelijk uit te spreken tegen misbruik dat, hoe je het ook wendt of keert, wel degelijk door de kerk gepleegd is. Dat is een pijnlijk proces. Een proces waarbij veel schaamte overwonnen moet worden. Men kan twisten over de vraag hoe lang en hoe diep je door het stof moet voor de misdaden die door een ander zijn gepleegd. Maar ik kan, als katholiek, onmogelijk beweren dat de vraag mij niet aan gaat. Hoe vervelend ik dat ook vind. Alleen doordat de kerk en gelovigen zich luid en duidelijk uitspreken, bestaat er iets van een mogelijkheid om opnieuw te beginnen. Daar maakt Van der Laan de denkfout. Juist als je je niet uitspreekt wordt je in een heel fout hokje geplaatst.

Ja, het is beledigend voor iedere moslim om de vraag te moeten beantwoorden wat hij van de IS vindt. Wat zou hij kunnen vinden van de misdaden van de IS? Natuurlijk vindt hij de misdaden verschrikkelijk en de daders ongeloofelijk crimineel geboefte? Inderdaad zal het voelen alsof men zelf in de beklaagdenbank zit. Daar komen gevoelens van diepe schaamte bij kijken. Maar een moslim kan onmogelijk beweren dat de vraag hem niet aan gaat. Want net als de viezerikken die zich mannen van God noemden, maar misbruikers waren, plegen de mannen van IS misdaden en noemen ze zichzelf ware moslims.

Het is vervelend. Het is beledigend. Maar als moslim kom je er niet onderuit om je luid en duidelijk af te keren van kerels die je geloof misbruiken. Ik weet het uit ervaring. Het is niet fijn om in één zin genoemd te worden met mensen die dingen hebben gedaan waar je een grote afkeer van hebt. Ga toch het gesprek aan. We komen alleen verder als we in gesprek blijven. Alleen wanneer de dingen bij naam genoemd worden bestaat er de mogelijkheid om opnieuw te beginnen. Door als moslim te zwijgen over de IS gaat het probleem niet weg. Sterker, het wordt alleen maar groter.