Georganiseerd wantrouwen

Scholen krijgen van de overheid geld waarvan ze alles moeten betalen. En scholen mogen met dat geld zelf hun beleid bepalen. Hoe onderwijsgeld precies besteed wordt is dus de verantwoordelijkheid van het onderwijs en niet van de overheid. Zo hebben we dat in Nederland afgesproken. De Socialistische Partij is het daar niet langer mee eens. En opent een kliklijn voor leraren. Leraren kunnen bij de socialisten melden welke foute keuzes scholen maken. En vertellen hoe het beter moet. Ik neem aan dat daar actie op volgt.

Het lijkt een trend te worden. Bij het Polenmeldpunt kunt u klagen over overlast van Polen. Bij de Amsterdamse kliklijn van de sociale dienst kunt u anoniem frauderende medeburgers aangeven. Bij verschillende gemeenten bestaan meldpunten voor jongerenoverlast. En zo kunnen we wel even doorgaan. En nu bestaat er dus een meldpunt waar leraren kunnen klagen over de keuzes die scholen maken. De vraag is of al dat anonieme geklaag en gemeld wel zo goed is voor de maatschappij. Ik zie het vooral als georganiseerd wantrouwen.

Op internet duiken steeds vaker filmpjes op van ‘onrecht’ dat aan de kaak gesteld moet worden. Ook dat is een trend. Als je het ergens niet mee eens bent dan film je het en zet je het op facebook of youtube. Succes en aandacht zijn gegarandeerd. Steeds meer instellingen, scholen en bedrijven maken daarom een streng protocol over hoe om te gaan met het filmen en opnemen van situaties en gesprekken. En steeds meer professionals houden er bij hun werk rekening mee dat het wel eens gefilmd zou kunnen worden. “Ingrijpen, of toch maar niet?” Een mobieltje of camera geeft extra druk. En dat is geen gezonde situatie.

Professionals en instellingen worden steeds vaker aansprakelijk gesteld voor dingen die misgaan. Op zich is het goed dat die mogelijkheid bestaat. Maar het gevolg is dat men er vooral op let in juridische zin geen fouten te maken. En dat is echt iets anders dan consequent proberen de dingen zo goed mogelijk te doen. Protocollen en werkinstructies worden nauwkeurig gevolgd. En alles wordt opgenomen in dossiers. Door al die extra bureaucratie wordt er bijna meer geschreven dan echt gewerkt.

Niet zo lang geleden kreeg ik telefoon van een bestuurder van een grote instelling. Het was een normaal telefoongesprek. Ik was verbouwereerd dat ik een half uur later een verslag van dat gesprek in mijn mailbox vond. “Zodat we nog weten wat we hebben afgesproken.”  Het moet toch niet gekker worden. Waar gaat dat heen? Over zaken die ons niet aanstaan kunnen we anoniem klagen bij mensen die daar politiek garen bij spinnen. Professionals moeten er bij alles wat ze doen rekening mee houden dat het op internet geplaatst wordt. Protocollen en bureaucratie worden opgetuigd uit angst om in juridische zin iets fout te doen. En van ieder gesprek wordt een verslag gemaakt. We organiseren wantrouwen met elkaar. En dat is niet goed voor mensen en de maatschappij.