Mijn mond viel open. Maar ik zei niks. Uitpuffend na een indrukwekkend bezoek aan Auschwitz-Birkenau zaten we aan een biertje in het stadje Oświęcim, op een steenworp afstand van Auschwitz I. “En, hoe vonden jullie het museum?” Het museum? Er is hier ruim een miljoen keer een mens letterlijk in rook opgegaan. En de lokale bevolking spreekt van een museum? Hoe reageer je daar nu op?
Het is natuurlijk niet de schuld van de bevolking van het Poolse stadje dat de SS juist deze plek uitkoos voor het bouwen van de grootste industriële moordmachine die de mensheid ooit gekend heeft. En al helemaal niet de schuld van een vriendelijke ober die vijftig jaar na de ‘bevrijding’ door de Russen is geboren. Maar het is wel een feit dat men nu en toen precies wist wat een kilometer verderop aan de hand was. En dat men daar nu en toen geld aan (heeft) verdiend. Waarschijnlijk kan niemand leven in het constante besef van wat daar gebeurd is. En maakt men nu, net als vroeger, het beste van de omstandigheden. Niet meer en niet minder. Het zij zo.
Ruim een miljoen bezoekers trok Auschwitz-Birkenau in 2013. Bijna net zoveel als het aantal Joden dat daar tijdens de oorlog aan zijn einde is gekomen. “En dat is belangrijk,” aldus onze gids. “Vooral omdat er nog steeds mensen zijn die het bestaan van de holocaust ontkennen. Die alle getuigenissen en verhalen afdoen als een volgend hoofdstuk in ‘het Joodse complot’ met als enige doel de mensheid te domineren.” Mensen zijn als soort en als individu hardleers. Ik ben vergeten in welke taal. Maar op de deur van een van de meest beruchte celblokken uit Auschwitz I stond een citaat van de Spaanse filosoof George Santayana: “Zij die zich het verleden niet herinneren, zijn gedoemd haar te herhalen.” Ik gun heel veel mensen een verschrikkelijk, maar leerzaam bezoek. En ik gun de mensen uit Oświęcim hun museum. Hoe kunnen ze anders?
. 
René Peters 
Mari-Anne Marijnissen
11 mei 2014
Ben er 2 jaar geleden ook geweest. Het bezoek ging tot op mijn botten. Wat een wreedheid is daar gebeurd. Toen wij er waren was het bloedheet. Je moest wel de kleine schaduw van de barakken opzoeken. Bedacht toen dat alle gevangen in diezelfde hitte(totaal open vlakte) op appel moesten, moesten werken enz. Het is van groot belang dat we onze jeugd(due totaal geen besef van oorlog heeft) dit blijven vertellen. Goed dat je hierover blogt.
wim slebus
12 mei 2014
Prachtig verwoord Rene!
Sabine Heijdeman
12 mei 2014
Ik ben er zo’n 20 jaar geleden geweest en bedacht mij, terwijl ik langs de spoorbaan het kamp weer uitliep, hoe bijzonder het was dat ik zomaar terug de vrijheid in kon lopen. Een weg terug langs de spoorbaan die velen, wiens vrijheid ontnomen was, niet zomaar konden nemen. Op zo’n moment en nu nog als ik eraan terugdenk, sta je weer met twee voeten op de grond en ben ik gelukkig en dankbaar en geniet ik van alle kleine mooie dingen om mij heen maar vooral van mijn vrijheid ( iets wat voor veel mensen op deze wereld nog steeds niet vanzelfsprekend is helaas!)
Arnoud Heeres
12 mei 2014
Ze noemen het een museum omdat het simpelweg een museum is: Het Staatsmuseum Auschwitz-Birkenau (Pools: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau) is een herdenkingsmonument en museum in Auschwitz, Polen. Het omvat onder meer de concentratiekampen Auschwitz I en Auschwitz II-Birkenau. Het is opgedragen aan de slachtoffers van beide kampen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het museum doet onder meer onderzoek naar de toedracht en uitvoering van de Sjoa in het algemeen en Auschwitz in het bijzonder.
Dus er is geen noodzaak speciaal op het gebruik van het woord “museum” te reageren. Musea zijn er niet alleen voor mooie schilderijen en beeldjes: integendeel; de beste Musea zijn, in mijn overtuiging, Musea zoals Auschwitz (en ja, ik ben d’r ook geweest).
Ps, hier een ander voorbeeld van een “omgeving” getransformeerd tot Museum: http://en.wikipedia.org/wiki/Oradour-sur-Glane
Arnoud Heeres
12 mei 2014
En wat betreft je commentaar “Maar het is wel een feit dat men nu en toen precies wist wat een kilometer verderop aan de hand was. En dat men daar nu en toen geld aan (heeft) verdiend.”
Dat klopt inderdaad. Het klopt nog veel meer dat Polen natuurlijk bezet was in die tijd. Wat veel erger is dat het redelijk onbekend is dat de Polen juist de enigen waren die iets geprobeerd hebben om Auschwitz in het daglicht te stellen, in het bijzonder: Witold Pilecki
Ritmeester Witold Pilecki ([ˈvitɔlt piˈletski]?; Olonets, Karelië, Rusland), 13 mei 1901 – Warschau, 25 mei 1948), pseudoniemen Roman Jezierski, Tomasz Serafiński, Druh, Witold, was een Pools beroepsmilitair en verzetsman, oprichter van één van de eerste nationalistische verzetsgroepen in Polen en later lid van de Armia Krajowa (Poolse Binnenlandse Leger). Hij liet zich in 1940 gevangennemen om in Auschwitz te komen en zou bijna 3 jaar lang de belangrijkste inlichtingenbron over dat kamp voor de geallieerden zijn. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij door de Poolse communistische regering geëxecuteerd.
Hij verwierf bekendheid omdat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog, voor zover bekend, de enige persoon was die zich op vrijwillige basis liet gevangennemen in Auschwitz. Dit was geheel zijn eigen idee (hij wilde weten in hoeverre de geruchten over Auschwitz waar waren en eventueel een opstand organiseren) en hij moest toestemming vragen aan zijn superieuren voor dit plan.
Terwijl hij in Auschwitz was organiseerde hij het verzet en informeerde hij via het Poolse verzet de geallieerden al in 1941 over de misdaden die de nazi’s begingen. Dit was lange tijd de voornaamste inlichtingenbron voor de geallieerden over Auschwitz. Hij ontsnapte in 1943 uit het kamp, omdat hij op het punt stond ontmaskerd te worden. Later nam hij deel aan de Opstand van Warschau (augustus–oktober 1944), waarna hij als krijgsgevangene in Duitsland terechtkwam.
Na zijn ontsnapping uit Auschwitz schreef Pilecki een gedetailleerd rapport, waarin onder andere de volgende regel stond: In de eerste 3 jaar zijn er 2 miljoen mensen vermoord, de komende 2 jaar zullen er 3 miljoen mensen omkomen in dit kamp. Het rapport (bekend als Witold’s Rapport) werd doorgestuurd naar de westelijke geallieerden. De geallieerden, die het rapport in 1943 onder ogen kregen, vonden het een schromelijke overdrijving.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Witold_Pilecki
Verzet en opstand
http://nl.wikipedia.org/wiki/Auschwitz_%28concentratiekamp%29#Verzet_en_opstand
Feit is dat de geallieerden volledig van Auschwitz op de hoogte waren, maar er niks aan gedaan hebben (om militair-economisch strategische redenen).
Om verder nog maar te zwijgen van de efficentie waarmee de Nederlandse joden getransporteerd zijn. Maar da’s weer een heel andere discussie.
Arnoud Heeres
12 mei 2014
Ps: de quote “Zij die zich het verleden niet herinneren, zijn gedoemd haar te herhalen.” is natuurlijk na de oorlog aangebracht.
De volgende quote is waarschijnlijk wel door een gevangene in het hout van een barak gekerfd, in het concentratie “Mauthausen” (origineel in het Duits):
“If there is a God then he will have to beg my forgiveness”