Beleidshomeopathie

De politieke druk om iets aan een probleem te doen kan zo groot zijn dat de vraag of een aanpak echt werkt, minder relevant is. Die conclusie kun je trekken als je de stroom van berichten leest over miljarden aan subsidies die wel gegeven worden, maar waarvan het nut niet kan worden aangetoond. Iemand noemde dat laatst beleidshomeopathie. “Het is duur en het helpt niet. Maar dat willen we niet zien.”

Volgens mij gaat het ongeveer als volgt. Iemand benoemt een probleem. Pestgedrag op school, het aantal veel te dikke kinderen,  jeugdwerkloosheid of overlast van Marokkanen bijvoorbeeld. Vervolgens wordt het door de politiek opgepikt en voelt men zich verplicht dat probleem eens ‘stevig aan te pakken’. Grofweg probeert men dat op twee manieren. Door wetgeving (staatssecretaris Dekker heeft serieus overwogen pesten op school bij wet te verbieden) en door het beschikbaar stellen van geld.

Het scoort wel lekker natuurlijk. Een politicus die aan kan tonen dat hij geld beschikbaar stelt, doet tenminste iets. En als er geld beschikbaar is, dan komen de initiatieven vanzelf. Er is geen gebrek aan instellingen en bedrijven die weten hoe de beschikbare middelen het best gebruikt kunnen worden. Subsidie-aanvragen voldoen altijd keurig aan de criteria. Maar de garantie dat het iets oplevert, kan niet worden afgegeven. Jeugdwerkloosheid is ondanks vele miljoenen aan investeringen dan ook niet opgelost. Net zo min als de overlast van Marokkaanse jongeren.

Van heel veel subsidies wordt helemaal niet gemeten of ze nut hebben. Soms gebeurt dat wel. En dan vallen de effecten vaak fors tegen. “Kun je nagaan hoe groot het probleem zou zijn, als we niets hadden gedaan.” Soms zijn er wel positieve effecten. Maar verdwijnen die meteen, zodra het subsidiegeld op is. Dat kan natuurlijk niet. Maar politiek gezien is het dichtdraaien van de geldkraan, zelfs wanneer we zeker weten dat er geen enkel positief effect meetbaar is, al erg moeilijk. En accepteren we het wanneer de overheid zou zeggen dat sommige problemen van bovenaf niet op te lossen zijn? Hoeveel gemeenschapsgeld we er ook in pompen? En toch is dat precies wat er zou moeten gebeuren. We moeten stoppen met subsidies die niks opleveren. En we moeten accepteren dat sommige problemen niet met gemeenschapsgeld zijn op te lossen. We moeten stoppen met beleidshomeopathie.