Van zorgen voor naar zorgen dat

De afgelopen dertig jaar was de oplossing van een probleem het recht op een voorziening. Wie bijvoorbeeld zijn of haar huis niet langer schoon kon houden, kreeg een aantal uren hulp bij het huishouden toegewezen. Dat was mooi. Maar dat was duur. Gemeenten gingen dus via aanbestedingen steeds goedkoper zorg inkopen. Met stress bij werknemers en cliënten tot gevolg. “Er is niet eens meer tijd voor een klein praatje.” Nu gemeenten van het Rijk nòg veel minder geld gaan krijgen voor Hulp bij het Huishouden, moet het echt anders. Want  dezelfde zorg veel goedkoper inkopen, is echt niet meer mogelijk.

Voor onze regio betekent de korting voor Hulp bij de Huishouding zeven miljoen euro per jaar. Gemeenten kunnen dat geld niet uit eigen middelen halen. En gemeenten kunnen dezelfde zorg niet veel goedkoper inkopen. Aanbieders zouden failliet gaan of gedwongen zijn mensen uit te buiten. Het moet dus echt anders. Want binnen het ‘oude denken’ is het probleem gewoon niet op te lossen. Samen met de vertrouwde aanbieders binnen onze regio hebben we een nieuwe aanpak bedacht. “Van zorgen voor, naar zorgen dat.”

In de nieuwe situatie verwachten we meer van cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers en anderen. Dat is niet te voorkomen. Maar ook van werknemers in de thuiszorg worden andere dingen verwacht. Waar van een professional tot nu toe verwacht werd om in recordtijd het huis schoon te maken, moet ze er in de nieuwe situatie samen met de cliënt en zijn omgeving voor zorgen dat het huis schoon en leefbaar blijft. Samen kijken ze nadrukkelijk wat iemand nog wel zelf kan, of zelf kan leren. En samen kijken ze of hulp uit het netwerk (familie, buren, vrienden of bekenden) kan worden georganiseerd.

“Als er minder hulp komt, zullen mensen vereenzamen,” hoor je vaker. Maar ramen zemen is geen middel tegen eenzaamheid. Dat is een middel tegen vieze ramen. Wanneer een professional merkt dat iemand aan het vereenzamen is, legt ze in de nieuwe situatie contact met een vriendelijke buurvrouw, het Rigom of bijvoorbeeld de ‘zonnebloem’. Deze organisaties hebben vrijwilligers die mensen uit hun isolement willen halen. Professionals zijn niet gewend op deze manier te werken. Maar moeten dat wel leren.

Het wordt nog een hele klus, die transities en die enorme kortingen op het budget. Want van iedereen wordt echt iets anders verwacht dan de afgelopen jaren. Mensen moeten elkaar nog meer dan nu helpen. En meer dan ooit zal hulp gericht zijn op wat nog wel kan. Of wat mensen wel kunnen leren. Met de pilot Hulp bij het Huishouden zijn we in Oss, met vallen en opstaan, aan het proberen die nieuwe manier van werken in te voeren. Dat kost tijd. Professionals moeten worden geschoold. En er is tijd nodig om met cliënten en hun netwerk nieuwe afspraken te maken. Dat kost tijd, energie en soms emoties en verdriet. De wereld is veranderd. De tijd dat voor ieder probleem een (gratis) voorziening bestond is echt voorbij. Ook wanneer je heel hard roept dat dat schandalig is. Van zorgen voor, naar samen zorgen dat. Die kant moet het op. Het is niet anders.