Kwaliteit van onderwijs verbeter je alleen door te investeren in betere leerkrachten

Hoe kunnen we meetbaar de kwaliteit van het onderwijs verbeteren zonder dat het geld kost? Ik denk dat beleidsmakers in den Haag zich dat regelmatig afvragen. We weten dat slechts één factor werkelijk invloed heeft op onderwijskwaliteit. Niet het aantal kinderen in een klas, niet de gevolgde lesmethoden, niet de manier van toetsen, maar de kwaliteit van de leraar voor de klas. Die kwaliteit kunnen we wel verbeteren. Maar dat kost geld. En gaat niet zo snel dat we daar binnen een politieke ambstermijn de meetbare vruchten van kunnen plukken. Dus bedenken we (ook) wat anders.

Beleidsmakers zijn slimme mensen. Wanneer ze de opdracht krijgen het onderwijs snel en meetbaar te verbeteren, komen ze met creatieve plannen. Kwaliteit meten we door te toetsen. En dus moeten de gemiddelde toetsscores omhoog. Dat kan op een beperkt aantal manieren. Door mensen waarvan je verwacht dat ze laag scoren niet mee te laten doen bijvoorbeeld. Of door leerlingen wat meer tijd te geven zich op een toets voor te bereiden. Je kunt leerlingen natuurlijk ook net zo lang laten oefenen op een toets tot ze het ‘trucje’ doorhebben. Kinderen die dagelijks oefenen op testjes uit een intelligentieonderzoek worden uiteindelijk ook meetbaar slimmer.

De Cito-eindtoets (hèt meetinstrument voor de kwaliteit van het onderwijs denk ik wel eens) wordt met ingang van het volgende schooljaar niet langer in februari, maar in april of mei afgenomen. Leerlingen hebben dan een paar maanden langer de tijd om zich op die toets voor te bereiden. Het idee is dat hun niveau daardoor zal stijgen. De scores zullen hoger zijn. Maar dat zegt echt niets over de kwaliteit van het onderwijs. Als we de basisschool met een jaar zouden verlengen en de toets dus nog veel later afnemen, zal blijken dat leerlingen nòg veel meer hebben geleerd. Twee voordelen heeft het later afnemen van de eindtoets overigens wel. De uitslag van de toets zal te laat komen om nog van invloed te kunnen zijn op de plaatsing op het VO. Het advies van de basisschool in combinatie met het leerlingvolgsysteem zal dus meer leidend zijn. Dat is prettig. En als er scholen zijn die gewend zijn na de Cito-toets de touwtjes wat al te veel te laten vieren, dan hebben die daar voortaan minder gelegenheid toe. Dat is ook prettig. Maar uiteindelijk levert later afnemen van een toets alleen op papier een hoger niveau op. Ongeveer twee maanden onderwijstijd namelijk.

Het gemiddelde niveau van leerlingen op het ROC is te laag. “Ze kunnen tegenwoordig nauwelijks meer rekenen, lezen en schrijven.” Er zijn kinderen die dat inderdaad niet kunnen en ook nooit echt goed zùllen leren.  Den Haag legt zich daar niet bij neer. En zoekt de oplossing voor dit ‘probleem’ bovendien niet in het beter opleiden van docenten. Dat zou geld kosten en bovendien te langzaam resultaat opleveren. Neen, wat besluit den Haag in al haar wijsheid? “Laten we enorme groepen kinderen die tot nu toe op een ROC opgeleid konden worden tot tegelzetter, lasser of metselaar gewoon niet meer tot een opleiding toelaten!” Ja, u leest het goed. Voor heel veel leerlingen is het straks niet meer mogelijk om door te leren! Die moeten ongeschoold worden toegeleid naar werk dat er niet is! Dat is namenlijk het effect wanneer je de toelatingseisen fors verhoogt. Briljant. Het gemiddelde niveau van een leerling op een ROC zal toenemen. Dat grote groepen kinderen daar enorm de dupe van zijn is blijkbaar bijzaak.

Onderzoek wijst onomstotelijk uit dat onderwijskwaliteit en de kwaliteit van de leraar voor de klas niet los van elkaar gezien kunnen worden. Laten we dan doen wat goed is voor onze kinderen en fors investeren in het opleiden en (bij) scholen van leerkrachten. Daar valt nog winst te behalen. En niet in cosmetische ingrepen die statistisch gezien wel invloed hebben, maar in de praktijk op zijn allebest voor onze kinderen niet echt helpend zijn. De kwaliteit van het onderwijs verbeter je alleen door te investeren in betere leerkrachten. Het is niet anders.