Met enige regelmaat verschijnt er op deze weblog een gastbijdrage. Deze vijftiende gastbijdrage is geschreven door Henk Peters en verscheen als opiniestuk in het Brabants Dagblad van zaterdag 17 augustus. Henk Peters is mijn vader. Daar ben ik trots op.
“Onze kerk is weliswaar in deze wereld maar is niet van deze wereld”, was de openingszin waarmee bisschop Hurkmans een volle St. Janskathedraal welkom heette bij de viering van Maria ten Hemelopneming waarbij voor de uitvaart van bisschop Jan Bluyssen ook een bescheiden plaatsje was ingeruimd. De viering die volgde onderstreepte die woorden. Is er ooit een concilie geweest om de kerk bij de tijd te brengen? De afscheidsviering van de laatste Nederlandse concilievader laat maar één conclusie over: de kerk die hem uitgeleide deed is niet van deze wereld en terug bij af.
Een kerkgangster van niet-katholieke huize vroeg me waarom in de uitvaart van de man waarvoor zij gekomen was in de lezingen, liederen en teksten zo’n onbeduidende plek was ingeruimd . Ik heb haar uitgelegd dat dit voortkomt uit de lange traditie in de katholieke kerk die aan vrouwen een prominentere plaats toedicht als haar dat beter uit komt en dat zelfs de clerus haar dan voorrang verleent. En dat klinkt toch plausibel bij het afscheid van een man die de ander altijd voor liet gaan en zelfs toestond voor te gaan ook als die niet tot de clerus behoorde of zelfs vrouw was.
De Bossche kerk van 2013 is weliswaar in deze wereld maar niet meer van deze wereld. Dat had ik meteen door. Het wemelde er immers van mensen in middeleeuwse klederdrachten naast een leger aan geestelijkheid gerangschikt in volgorde van belangrijkheid in kardinaalsrood, paars en met een paars randje. Soms bruin van een doorzonde vakantie en opvallend veel omdat ze zo bruin geboren waren: missionarissen uit India. Wel allemaal “gistelijk” en allemaal in volgorde van belangrijkheid welkom geheten. Het allerlaaste het gewone kerkvolk en ook de familie Bluyssen.
Ik zag er ook Farizeeers onbeschaamd rond lopen. Deze “Ayatolla’s” zullen wel nooit kunnen bedenken dat de sterkte van geloven in zachte krachten aan het licht komt. Wie bisschop Bluyssen gekend heeft weet dat zijn zachtheid zijn kracht was, zijn luisteren een bemoedigend spreken, zijn ruimte geven een mensen nabij blijven. Met geen woord is hij daarom door kerkelijke leiders van vandaag geprezen maar juist hooghartig beschimd. En ook bisschop Hurkmans wist het in zijn homilie niet verder te brengen dan een bloedloos curriculum vitae en dat viel me eigenlijk nog niet eens tegen. Onder de mantel van Maria was iedereen laf weggekropen omdat ze niet konden en wilden zeggen wat leraar en herder Bluyssen zo geliefd en inspirerend maakte ruim vijftig jaar lang. Het mocht niet gezegd waar hij pijn aan had geleden en waar veel mensen in de kerk met hem pijn aan lijden.
De vrouwen en mannen die trouw de droom van het evangelie met Bluyssen delen en dat op hun plek bescheiden volhouden, zaten niet vooraan, kwamen niet aan het woord maar worstelden een viering lang met bloedend hart en kromme tenen tussen weggaan en blijven en besloten het maar uit te houden omdat hun bisschop daar ook voor gekozen had. De hartelijke en persoonlijke woorden van een broer van de overleden bisschop aan het einde van de viering waren aanleiding applaus in te zetten en daarmee was genoeg gezegd. En voor een heel aantal zelfs teveel.
“Als we het over de hemel hebben”, legde bisschop Hurkmans uit, “dan hebben we het niet zozeer over een plaats maar meer over een toestand.” Zoveel is duidelijk: de Bossche kerk is geen hemel, daar leek de toestand waarin de kerk onder leiding van bisschop Bluyssen verkeerde veel meer op. Het spontane applaus toen zijn lichaam de kerk uit werd gedragen, kon niet worden misverstaan. Bluyssen liet mensen in hun waarde en misschien kan de kerkleiding van vandaag zich dat ook een beetje eigen maken. En dan mogen ze van mij in de wereld blijven en zelfs niet van deze wereld zijn. Maar die wereld is mijn wereld niet. En bisschop Bluyssen? Die is in de hemel opgenomen.
Henk Peters
Oss
patrick van boekel
17 augustus 2013
eerlijk ,goed geschreven stuk!!!
Titus Burgers
17 augustus 2013
Prachtig stuk, mooi weer iets van je te horen (lezen).
Gr. Titus
anton hoven
17 augustus 2013
Authentiek Henk: Met beide benen in het Brabantse zand, wegend wat deugd en niet deugd.
Lia Thomassen
17 augustus 2013
Zoals Henk is , zegt hij het !
En dat zouden meer mensen moeten doen…….
Hartelijke groet,
Marcel
Carla.
17 augustus 2013
Een mooie en tegelijk in en in trieste beschrijving van een ervaring die bij het lezen al pijn doet, laat staan voor hen er getuige van zijn geweest.
yvonne1603
17 augustus 2013
Daar mag je zeker trots op zijn!!
Rob Teeuwen
18 augustus 2013
“Gebroken Wit” laat een stukje van de hemel zien zoals die ook in de De Nieuwe Katechismus (1966) tot uitdrukking komt. Helaas verdacht gemaakt door Rome, maar wie zit er nu in het beklaagde bankje?
Marcel Buurman
18 augustus 2013
Toch een punt van kritiek. ” Met geen woord is hij daarom door kerkelijke leiders van vandaag geprezen”; dat klopt niet.
De Nederlandse bisschoppen schreven in reactie op het overlijden van Bluyssen o.a.: “Velen in Nederland zijn dankbaar voor zijn inspiratie, zijn lange periode van bestuur (ruim 20 jaar: sinds 1961 als hulpbisschop en vanaf 1966 als bisschop van ‘s-Hertogenbosch), zijn diepe geloof en zijn grote menselijkheid, zijn geschriften, ook nog na zijn emeritaat en zijn grote en hartelijke eenvoud. De Nederlandse bisschoppen zijn dankbaar voor al zijn gaven aan de Kerk bewezen.”
Willem de Wit
18 augustus 2013
Jammer om het heengaan van Mgr. Bluijssen te gebruiken voor een dergelijk polariserend stuk en met modder naar de kerkleiding te gooien. Ik vraag me af of de emeritus dat gewild zou hebben n.a.v. zijn uitvaart. De kerk heeft het al moeilijk genoeg om de Blijde Boodschap in onze individualistische en hoogmoedige wereld te verkondigen. Zou beter zijn om die boodschap eensgezind als katholieken uit dragen.
renepetersoss
18 augustus 2013
Neen, Willem. Polariseren doe je door mensen met een andere mening stelselmatig te ontkennen, te negeren, klein te maken of als niet Katholiek (genoeg) af te schilderen.
van acker juliaan
18 augustus 2013
Nou ja, in Nederland zijn de katholieken ook protestant.
Andreas Inderwisch
19 augustus 2013
Op zichzelf genomen is diversiteit aan meningen en inzichten een zegen. Wanneer echter alles wat als normaal rooms-katholiek dient te worden beschouwd, als achterhaald en achterlijk wordt weggezet, dan diskwalificeert een auteur zich op voorhand en geeft er blijk van niets, maar dan ook werkelijk niets te begrijpen en te weten van het Concilie en de Rooms-Katholieke Kerk. Omdat de Osse wethouder zo graag koketteert met de zure pennenvruchten van zijn vader, stel ik daar, als CDA’er, in alle vrijheid graag de verhelderende woorden van een andere Ossche burger tegenover.
Andreas Inderwisch, CDA Eindhoven
“Meent ge dat ik op aarde vrede ben komen brengen? Neen, zeg Ik u, juist verdeeldheid” (Lc. 12, 51) Aan deze woorden van Jezus uit het evangelie van deze zondag moest ik denken toen ik in het Brabants Dagblad van 17 augustus de bijdrage las van Henk Peters (…) naar aanleiding van het afscheid en de uitvaart van Mgr. Bluyssen. (…)
De heer Henk Peters is mij, hoewel hij in Oss woont onbekend. Hij wordt geafficheerd als pastoraal werker, docent levensbeschouwing en lid van de centrale directie van de scholengemeenschap Het Hooghuis in Oss.
De beschrijving die hij van de uitvaart van mgr. Bluyssen geeft, past bij iemand die al jarenlang geen normale liturgie van de katholieke Kerk meer heeft meegemaakt. Hij is vervreemd en weggegroeid van de echte Kerk. Gezien zijn functies mag je verwachten dat de heer Peters een intellectueel is die theologie gestudeerd heeft. Dan verwacht je over de viering geen opmerking als zou het Concilie, dat de Kerk bij de tijd moest brengen, aan Den Bosch voorbij zijn gegaan. De liturgie was in vormgeving en uitvoering een perfect voorbeeld van de postconciliaire bisschoppelijke liturgie. Hier zijn de vernieuwde liturgische boeken nauwkeurig gevolgd. Ook in de postconcilaire liturgie (lees Sacrosanctum Concilium) staat nooit de mens maar altijd Christus centraal. En als de Kerk op 15 augustus het grootste Mariafeest viert, staat ook dan Christus centraal die zijn Moeder met ziel en lichaam tot in de hemel verheft. Op die dag mag er wel een uitvaart gehouden worden maar niet de uitvaartmis (Requiem) gevierd. De liturgie van de Tenhemelopneming prevaleert. Toch werd het in overleg met de familie toch 15 augustus omdat dit volgens de familie in de geest van de overleden bisschop zou zijn. Trouwens ook in de gewone uitvaartliturgie voor een overleden gelovige, is er niet zo’n grote plaats voor de overledene als dat in niet-christelijke uitvaarten gebruikelijk is en zoals heer Peters doet geloven. Tijdens de eucharistie wordt een enkele keer diens naam in de gebeden genoemd. De voorbeden zijn vooral voor hem en de familie (nu ook trouwens). Er kunnen lezingen uit het lectionarium voor de overledenen gekozen worden. Nu waren het de lezingen van het hoogfeest die overigen ook met de doorgang door de dood te maken hebben. De prefatie voor de overledenen was nu de prefatie van de Tenhemelopneming. Het aparte memento in het eucharistisch gebed was er ook nu. De kerk keurt om pastorale redenen bij de laatste aanbeveling ten afscheid een “in memoriam” goed. Dat was er nu ook. De familie heeft dit tot één spreker beperkt.
Ik weet wel dat op veel plaatsen, misschien ook in de kerk die de heer Peters kent, aan de overledene veel meer aandacht wordt besteed zodat het eerder een herinneringsviering is dan een katholieke uitvaart. Dat is echter in de postconciliaire uitvaartliturgie niet voorzien en eerder een misbruik of een uitwas te noemen.
Mgr. Hurkmans heeft op uitstekende wijze Mgr. Bluyssen herdacht. Voor wie wil kan die preek hier nalezen. Hij heeft er wel voor gezorgd dat niemand met mgr. Bluyssen aan de haal kon gaan zoals sommigen, waaronder de heer Peters, misschien graag gewild zouden hebben. Ze hadden hem graag afgezet tegen de kerkleiding nu. Dat is zeker tegen de wil en de geest van mgr. Bluyssen. Hij was immers duidelijk aanwezig bij alle priester- en diakenwijdingen die na zijn vertrek zijn toegediend. Hij had een hartelijke verhouding met mgr. Hurkmans en vertrouwde hem de uitvoering van zijn uitvaart van harte toe. Dat past niet helermaal in de mythevorming die men graag vormt maar het is wel zo. Het is dus volmaakte onzin dat mgr. Bluyssen “met geen woord door de kerkelijke leiders van vandaag (is) geprezen maar juist hooghartig is beschimpt.” Iedereen die onbevangen de plechtigheid in de St.-Jan heeft meegemaakt, zal zich in die woorden helemaal niet herkennen. De heer Peters is allergisch voor de liturgie van de Kerk, hij is allergisch voor het vele “gistelijk” (overigens is de concelebratie een postconciliaire verworvenheid). Hij is blijkbaar allergisch voor alles wat katholiek is. Dat geeft hij ook toe “maar die wereld is de mijne niet”. Maar die wereld was nog wel steeds de wereld van Mgr. Bluyssen, hoe vervelend dat de heer Peters waarschijnlijk ook vindt.
Tenslotte debiteert de heer Peters een nieuw dogma: “En bisschop Bluyssen? Die is in de hemel opgenomen.” Wij blijven met de Kerk maar bidden dat God zich over de overleden bisschop mag ontfermen en hem in de vreugde van de hemel mag opnemen. Verder durven we niet gaan. En dat is katholiek!