Stel, want het komt nooit voor natuurlijk, dat onze dochter straf verdient. En vraag me niet waarom, maar ik zou op het idee komen haar vijftig keer te laten opdrukken. Ze is best sterk. Maar vijftig keer haalt ze nooit. Ze stopt waarschijnlijk uitgeput na een keer of vijftien. Heeft het dan zin steeds bozer te worden en de straf te verhogen tot honderd, tweehonderd, tot duizend keer ‘pompen’? Of zou ik iets anders moeten verzinnen?
Het is gelukkig al weer een behoorlijke tijd geleden. Maar ik heb wel eens te hard gereden. Niet veel. Maar genoeg om een boete van zo’n zestig euro te krijgen. Ik vergat die boete te betalen. Na de eerste verhoging schrok ik me rot. En betaalde meteen. Een verhoging werkt wel. Bij mij althans. Omdat ik de boete kan betalen. En überhaupt mijn post nog open maak.
Er zijn mensen voor wie dat anders is. Die zitten zo ver in de ellende dat ze hun administratie bewaren in een schoenendoos. Of voor wie een boete van zestig euro een heel vermogen is. Het is voor de meeste mensen gelukkig niet voor te stellen. Maar er zijn mensen voor wie het steeds verhogen van een boete niet werkt als een prikkel om snel te betalen. Maar als een moeras waar je nooit, nooit meer uit kunt komen.
Staatssecretaris Van Ark heeft in haar veertig punten plan om schulden en armoede aan te pakken knap werk geleverd. Ik werk nog niet zo lang in Den Haag. Maar lang genoeg om te weten dat het een prestatie van jewelste is om een concreet en smart geformuleerd plan te maken, dat vier departementen en vijf bewindspersonen omvat. Er staan veel goede plannen in. Maar een einde maken aan de stapeling van boetes nog niet. En dat was wel afgesproken in het regeerakkoord.
Donderdag is er in de Tweede Kamer een Algemeen Overleg over het plan van Van Ark. Samen met D66 en de ChristenUnie zal ik een motie indienen die de stapeling van boetes door de overheid aan banden legt. Ik begrijp dat dat iets meer tijd nodig heeft. Want hoe stel je vast wie een verhoging echt niet kan betalen? En het hebben van schulden mag geen vrijbrief zijn om te hard te mogen rijden.
Terug naar onze dochter. Als ik er achter kom dat ze echt niet meer dan vijftien keer kan opdrukken, dan moet ik iets anders verzinnen. Want wie straf verdient, moet ook straf krijgen. Misschien kan ik haar enkele klusjes geven die ze uit moet voeren? In mijn denken is het duidelijk. Wie een boete krijgt, moet een boete betalen. Maar niemand hoort te verzuipen in een moeras vanwege verhogingen. Net als in het fictieve voorbeeld over onze dochter zullen we iets anders moeten verzinnen.
René Peters 
Willie
16 juni 2018
Een inkomens afhankelijke boete zou uitkomst kunnen bieden. Maar daar wil uiteraard de VVD niets van weten. Een tv, bij voorbeeld, kost wat hij kost, en de verkoper wil een bepaald percentage winst. Hij wil veel verkopen, maar ook veel verdienen, en zoekt dus een redelijke prijs die de verkoop niet onmogelijk maakt, en de winst toch de moeite waard.
Een overtreding is een geheel andere zaak: een overheid wil iets voorkomen: te snel rijden bijvoorbeeld en probeert de burger dus te ontmoedigen om te snel te rijden. Maar als een jongen van 19 te snel rijdt, met een inkomen van 300 euro per week, en hij krijgt een boete van 300 euro, dan krijgt hij feitelijk een werkstraf van 40 uur. Als een advocaat te snel rijdt, met een inkomen van 300 euro per uur, dan krijgt die feitelijk een werkstraf van een uur. De jongen heeft vermoedelijk een goedkoper autootje dan de advocaat zonder Tom Tom of Cruisecontrol, dus die weet misschien halve tijd niet eens, door de te vaak onduidelijke borden, hoe hard je ergens mag rijden (50 binnen – en 80 buiten de bebouwde kom is al lang niet meer). Als een advocaat te hard rijdt is hij in zekere zin minder te verontschuldigen. Er is bovendien nog het gigantische verschil, dat die jongen überhaupt al weinig geld heeft, en vermoedelijk net zijn huur en lasten kan betalen, dus die wordt door de boete direct in grotere problemen gebracht. De advocaat zal niet blij zijn met zijn boete, maar hij ondervindt er verder geen enkele nadelig gevolg van. De VVD stelt het graag zo voor dat de, nú bestaande praktijk er een is van “gelijke monniken gelijke kappen”, maar dat is dus allerminst het geval. Met een inkomens afhankelijke boete zou de veiligheid en de billijkheid veel meer gebaat zijn, omdat ze op iedere weggebruiker in gelijke mate ontmoedigend zou kunnen werken.