Voor ouders met een hoog inkomen is het meestal niet zo’n groot probleem. Maar de kosten die sommige scholen in rekening brengen kunnen behoorlijk in de papieren lopen. In principe betaalt de overheid het onderwijs. Inclusief boeken en andere lesmaterialen. En betalen ouders alleen voor gymkleding, pennen, schriften etc. In de praktijk gaat het vaak anders.
Scholen die niks extra’s bieden krijgen minder aanmeldingen. Want onderwijs moet naast goed ook vooral leuk zijn. Toen ik op het VWO zat, ging alleen de voor-examenklas op buitenlandse reis. Dat was nog redelijk te overzien. Veel scholen bieden tegenwoordig tientallen buitenlandse reizen, trips en uitwisselingen aan. Om over de hoeveelheid excursies nog maar te zwijgen.
Maar ja, al die extra’s kosten geld. En dus krijgen ouders daarvoor de rekening. In theorie hoef je die als ouder niet te betalen. Maar in de praktijk liggen veel ouder liever krom dan hun kind niet mee te laten gaan op (weer een) schoolreis. De trend om ouders op kosten te jagen lijkt niet te keren. Veel scholen vinden dat kinderen moeten beschikken over een laptop of tablet. Niet verplicht natuurlijk. Want dat mag niet van de overheid. “Maar om de lessen optimaal te kunnen volgen is het eigenlijk wel nodig.”
Ik denk niet dat iedereen me dit in dank af gaat nemen. Maar ik zet grote vraagtekens bij het onderwijskundig nut van veel van die extra’s. Natuurlijk zijn extra’s leuk. En natuurlijk trekken ze veel nieuwe aanmeldingen. Maar echt bijdragen aan de leerprestaties van leerlingen? Ik ben op zijn zachtst gezegd niet overtuigd. Iedere ouder wil het beste voor zijn / haar kind. En staat dus onder zeer grote druk om maar weer de portemonnee te trekken. Ook wanneer dat eigenlijk onverantwoord is.
Een vrijwillige bijdrage is nooit vrijwillig. Niet echt tenminste. Het zou goed zijn wanneer scholen dat goed in hun oren zouden knopen. Want het gemak waarmee een bijdrage wordt gevraagd voor activiteiten waarvan het onderwijskundig nut twijfelachtig is, brengt mensen onbedoeld in de problemen.
René Peters 
Aygun, Mustafa
23 juni 2017
Beste René,
Belangrijk onderwerp, mooi stuk!
Groeten, Selamlar,
Mustafa Aygün
Daniel van Zaalen
23 juni 2017
De aantrekkelijle kanten moeten ook maar wat omaantrekkelijk zij,worden gemaakt.
Onderwijs is nooit leuk,je moet het leuk maken,je mag de principes van het onderwijs ook weer niet te grabel gooien.
Van alleen genieten word je ook niet wijzer.
De uitdaging ligt in het feit dat je moet worstelen om kennis je eigen te maken.
Frank
23 juni 2017
Heel goed om dit weer eens onder de aandacht te brengen. Voor mijn kinderen kon ik het gelukkig makkelijk maar toch ging het helemaal tegen mijn principes in. Niet verplicht maar als je het niet deed viel je kind overal buiten en werd dat ook vaak nog eens ingepeperd door zowel leerlingen als ouders en zelfs leerkrachten. Dan waren er ook nog ouders die rustig, zelfs als dringend gevraagd werd om dit niet te doen, een klein vermogen aan de kinderen meegaan voor tijdens de excursies of wat ook. Wij deden dat niet en leerden onze kinderen ook meteen waarom niet. Dat werd ons vaak niet in dank afgenomen door die ouders maar wel door diegenen die dat gewoon niet eens konden meegeven. Liever gaven wij dan een grote zak met lekkers mee om dit uit te delen aan allemaal. Tijden veranderen maar dit is nog niet veel anders geworden. Eerder erger. Persoonlijk zou ik zeggen. Verbieden die bijdragen. Maar helaas zijn degene die daar over moeten nadenken juist die ouders met al die mogelijkheden dus het zal wss alleen maar erger worden. We gaan tenslotte al op alle vlakken steeds meer terug in de tijd. De rijken kunnen naar school en alle zorg krijgen maar de armen worden enkel armer. Durf zoiets maar eens aan de kaak te stellen in de politiek. Dan ben je in korte tijd buitengewerkt daar.
Rob
24 juni 2017
Beste Rene, het nut van al die activiteiten is aantoonbaar; de noodzaak ontbreekt meestal. De activiteiten zijn onderwijskundige tractaties uit eigen doos omdat de ouders ze zelf (mee) betalen.
In Vught (een gemeente met veel rijke ondernemers die ook nog eens ouders zijn) verergeren enkele families de door jou geschetste situatie door zelf met ideeën te komen die veel geld kosten. Dat wordt hen niet in dank afgenomen door de beduidend minder fortuinlijke ouders (die in de meerderheid zijn, matuurlijk). Scholen gaan hier doodleuk in mee. Maar wie keert het tij?
G.Steverink
24 juni 2017
Dag Rene,
Ben het helemaal met je eens. Ten aanzien van leermiddelen het volgende uit een bericht van de onderwijsinspectie Volgens artikel 27, tweede lid, van de WVO kan een school zonder wettelijke grondslag geen verplichte ouderbijdrage vragen met betrekking tot de toelating tot het onderwijs. Uit de toelichting bij dit wetsartikel blijkt voorts dat alleen een verplichte ouderbijdrage mag worden gevraagd voor extra voorzieningen en activiteiten die buiten het reguliere onderwijsprogramma vallen. Met betrekking tot lesmaterialen is er bovendien artikel 6e van de WVO, dat bepaalt dat de school deze om niet ter beschikking moet stellen.
Onder lesmateriaal wordt verstaan: ‘lesmateriaal dat naar vorm en inhoud is gericht op
informatieoverdracht in onderwijsleersituaties en waarvan het gebruik binnen het onderwijsaanbod door het bevoegd gezag specifiek voor het desbetreffende leerjaar is voorgeschreven’.
Als een school het gebruik van de iPads op boven bedoelde wijze heeft voorgeschreven (verplicht stelt), dan volgt uit artikel 6e van de WVO dat de school die zonder vergoeding ter beschikking moet stellen. Als leerlingen zonder iPad ook nog eens niet kunnen deelnemen aan (onderdelen van) het reguliere onderwijsprogramma en de school voor hen niet in een oplossing heeft voorzien, handelt de school ook in strijd met artikel 27, tweede lid, van de WVO als zij een verplichte bijdrage vraagt.
Ten aanzien van de reisjes zie ik discriminatie. Ouders moeten vaak krom liggen om dit voor de kinderen te kunnen betalen. Er zijn grenzen. Wat is het nut van deze reizen? Een uitwisseling kan ik nog wel plaatsen maar dat kost ook geld. Recent hoorde ik zelfs van een reis naar China!, Meedoen aan deze reizen moet voor iedereen gelden en leerlingen waarvan de ouders het niet kunnen betalen mogen niet achterblijven en buiten de boot vallen en zo gestigmatiseerd worden. Daar ligt naar mijn mening ook de beperking die scholen moeten stellen aan het aanbieden van reizen. En vaak zijn de reizen nog duurder dan bij een “gewone” aanbieder. En vaak MOETEN ook de leraren een eigen bijdrage betalen.
Wat missen leerlingen indien het gewoon wordt afgeschaft??
Tom
24 juni 2017
Van welke planeet kom je als je de gedachte hebt dat het gebruikt van een laptop in het onderwijs louter en alleen gebaseerd is op werving en marketing. Vijf, zes jaar de leerlingen daar niet op voorbereiden en zien of het daarna in het WO of HBO wel even gaat lukken? Was de overgang van VO naar WO en HBO ook geen politiek issue? En wat te zeggen van de verwachting van de ouders dat onderwijs adaptief en op maat is voor hun kind. Dat gaat niet met pen en potlood maar wel met adaptieve lesprogramma’s die digitaal worden ontwikkeld. Een device tijdens de lessen is onvermijdelijk. Dat financiering voor een groot aantal ouders daarbij een probleem is dat kan niet worden ontkend. Door dan maar te zeggen dat het gebruik van een device flauwekul is, is een ontkenning van de (21 eeuwse) werkelijkheid.
Punt twee. Is het ook geen opdracht voor het onderwijs om leerlingen voor te bereiden op hun rol in de samenleving en ze als mens te vormen (naast het behalen van een diploma) Leerlingen 5-6 jaar niet in contact brengen met de wereld om hen heen kon “vroeger” nog wel, althans dat maak ik op uit de blog. Nu zijn er bij ouders andere verwachtingen t.a.v de (brede) vorming van leerlingen, dus kennismaken met de (multiculturele)wereld om je heen is gewenst en volgens veel politieke partijen ook (al) een opdracht voor het onderwijs. Dat is dus wat anders dan de badinerend genoemde “schoolreisjes”. Ook hier geldt dat de bijdrage die je daarvoor vraagt een probleem kan zijn. Een school heeft de mogelijkheid om de lasten ( die niet door iedereen gedragen kunnen worden) met elkaar te delen, of om in je begroting ruimte te maken voor ouders die dit niet kunnen bekostigen. Een mooi solidariteitsbeginsel.
hansschlosser
24 juni 2017
Ik ben het er helemaal mee eens. Al die bij- activiteiten zijn volledig uit de hand gelopen. Het moet steeds verder, steeds duurder en steeds vaker. Ik zou een eigen bijdrage wettelijk verbieden. Dan is deze onzinnige concurrentie tussen scholen voorbij. Onderwijs moet gewoon gratis zijn, dwz betaald uit algemene middelen. Zo zou ik ook school uniformen invoeren om de “hippe merken” competitie te stoppen. Wat is er mis met een gevoel van verbinding in deze individualiserende maatschappij?
Henk Peters
24 juni 2017
Als voorzitter van Leergeld is je blog me uit het hart gegrepen. Daargelaten de discussie over nut en noodzaak van zoveel dure en omvangrijke schoolreizen terwijl op gezinsniveau al veel internationaler wordt geleefd; naast gratis schoolboeken natuurlijk de digitale snelweg leerlingen bij kennisbronnen moet brengen; blijft de vraag wie je dat laat betalen overeind.
Mensen lopen met hun armoede niet te koop. De meeste hulpvragen bij Leergeld komen uit gezinnen van tweeverdienende ouders met toch een lager inkomen dan 120% van de bijstandsnorm. Veel ouders die al die extra kosten echt niet kunnen betalen geven toch geen krimp en laten hun kinderen voorgaan en bouwen maar liever betalingsachterstanden op.
Zoals meerderheden in een land zorgvuldig plaats zouden moeten inruimen voor allesoortige minderheden, zo zouden big spenders zich met groot respect terughoudender moeten opstellen in hun bestedingen voor hun kinderen. Daarin hebben scholen ook een taak. Blijft ook waar dat de meeste scholen nauwelijks signalen krijgen van ouders dat hun overvragen bij hen leidt tot overgeven. Maar gratis onderwijs mag ouders/verzorgers geen geld kosten.
marian
24 juni 2017
het is idd te gek voor woorden wat t allemaal kost al je kind op voortgezet onderwijs zit.leuk voor de kinderen die buitenlandse reizen maar verschrikkelijk voor de ouders die dat geld niet kunnen missen.
er zijn ook gezinnen met meerdere kinderen op voortgezet onderwijs stel je eens voor 3 kinderen allemaal op reis voor n paar honderd euro en dan nog eens excursies. waar gaat dit toch heen.
zelf meegemaakt dat een uitwisseling veel geld kost.
nee zeggen tegen je kind is eigenlijk geen optie daarom idd extra kosten.(lees schulden)
en wat leren ze nou echt van n uitwisseling naar oa tsjechie ?
Ook ja die laptops,n vriendin haar zoon zit op school in Eindhoven, had een laptop nodig voor zijn opleiding en niet 1 van 300 euro nee 900 want er met natuurlijk speciale software op.
Zij hebben 4 kinderen waarvan 3 thuiswonend.
vader werkt oudste het huis uit.inkomen net 15 euro teveel om in aanmerking te komen voor wat voor regeling dan ook.
Hun 1 na oudste zoon ging dus toen hij 16 was in Eindhoven verder leren.moest dus elke dag met openbaar vervoer van horst naar eindhoven. Dat geld kon nergens verhaald worden en geloof me t kostte veel geld ,gelukkig is hij nu 17 jaar en reist vrij met zijn OVkaart.
Er kwam ook bij dat hij kleding moest hebben wat ook niet goedkoop is.
dit zijn dus maar een paar dingen die ouders veel geld kost.
Het is wel fijn om te zien dat die jongen het supergoed doet en en zijn opleiding super vindt.
ik denk dat de regering maar eens goed moet gaan kijken hoe dit verder moet!!!!
In veel gezinnen is geen “speelruimte” voor dit alles.
En niet verder laten studeren kan ook niet want ze zijn toch leerplichtig?
En wat als er geen geld is om je kind te laten studeren terwijl hij/zij het wel kan. Is het verder studeren dan over n tijd iets wat alleen rijke mensen kunnen permitteren???
wil van der Kruijs
29 juni 2017
Deze column schreef ik een aantal weken geleden in het Goirles Belang. Interessant te lezen dat mijn conclusies en die van Rene Peters sterk overeen komen.
Armoede : deel 3
Kinderen en armoede
Het sociaal minimum – het bedrag dat je volgens de beleidsmakers nodig zou hebben om “gewoon” te kunnen meedoen in de samenleving – is op dit moment 1403,98 netto per maand voor gehuwden of anders samenlevenden. Wie tot 120 % – in veel gemeentes tot 130% – van dat sociaal minimum verdient, heeft recht op toeslagen. Vooral (eenouder) gezinnen met meerdere kinderen komen aan dat bedrag structureel tekort. (Mede) daarom hebben mensen, die tot 120% verdienen ook recht op een aantal kind-voorzieningen. Want als kinderen al niet ”normaal” kunnen meedoen , dan maakt dat kind een valse start en de gevolgen daarvan kunnen nog lang voelbaar zijn. Voor zowel de kinderen als de samenleving.
Daarvoor kent de gemeente de “Participatieregeling voor kinderen”. Die regeling geldt in beginsel voor iedereen, die die een inkomen heeft tot maximaal 120% van het sociaal minimum. Dat zijn in elk geval degenen, die een bijstandsuitkering ontvangen. Dat zijn de bij de gemeente bekende gevallen. Dat zijn in Goirle 310 huishoudens. Daarvan hebben er in 2016 111 een positieve beschikking gekregen voor deze Participatieregeling voor Kinderen. De uitkering in het kader van deze regeling bedraagt maximaal 250 euro per kind. Als kinderen willen voetballen en op muziekles, dan moeten ouders dus nog steeds een aanzienlijk deel zelf betalen. Daarnaast waren er 11 verstrekkingen van een computer en kregen 6 gezinnen een extra uitkering voor kinderen, die naar het VO gingen. De gemeente kent een project “Kinderen Vooruit”, dat landelijk bekend is en waarin diverse organisaties samenwerken (Leergeld, IMW, Formulierenbrigade, Werkgroep Statushouders). Deze samenwerkingspartners voeren gesprekken bij gezinnen thuis (keukentafelgesprekken) en kunnen de gemeente adviseren tot een uitkering op grond van Bijzondere Bijstand. Ook hier geldt dat vooral de uitkeringsgerechtigden in beeld zijn. De gemeente heeft geen/onvoldoende zicht op de groep werkenden, die in dezelfde situatie verkeren.
De Stichting Leergeld
De Stichting Leergeld Goirle en Riel is een autonome, particuliere stichting en is lid van een landelijke organisatie. De Stichting werkt met vrijwillige intermediairs. Soms komen mensen rechtstreeks bij de Stichting. Vaker gaat dat via de scholen, wanneer een leraar merkt dat het kind niet kan meedoen aan door de school georganiseerde activiteiten. Of omdat de ouders zeggen de “vrijwillige” ouderbijdrage niet te kunnen betalen. Die leraren maken de ouders er in een gesprek dan op attent, dat er een stichting Leergeld is. De intermediairs komen na een aanvraag op huisbezoek en na zo’n bezoek wordt binnen drie weken een beslissing genomen.De toegekende bedragen worden rechtstreeks aan de school of vereniging uitbetaald. De Stichting keert uit, wat de intermediair in de concrete situatie nodig acht. Als het uitbetaalde bedrag of en deel ervan door de gemeente wordt vergoed, dan wordt dat deel bij de gemeente gedeclareerd. De Stichting wijst er nadrukkelijk op, dat al lang niet meer kan worden vergoed wat eigenlijk nodig is. Door de crisis en de komst van vluchtelingen is het aantal aanvragers gestegen en is de sponsoring afgenomen. Zo heeft de Stichting – zeer tot haar spijt – moeten besluiten geen vergoeding meer te geven voor de vrijwillige ouderbijdrage.
In 2015 (laatste jaarverslag) werden er 1094 aanvragen ingediend bij de Stichting, waarvan er 913 werden gehonoreerd voor een totaalbedrag van bijna 50.000 euro. Dat betreft dan zo’n 200 kinderen. Een gemiddelde dus van 250 euro per kind. Daarvan kan de Stichting weer zo’n 20.000 euro verhalen bij de gemeente. De Stichting komt dus elk jaar zo’n 30.000 euro tekort . En dat moet dan weer worden opgehaald bij particulieren, bij serviceclubs en goede doelen organisaties. U kunt dus nog meedoen!
Van belang is, dat door de werkwijze er ook mensen in beeld komen, die niet in het bijstandssysteem van de gemeente zitten. 40% van de aanvragers heeft gewoon werk en verdient dus minder dan 120% van het sociaal minimum. Coördinator Joop Spermon ziet met name een toename van het aantal ZZP’ers. Het lijkt mij van belang, dat de gemeente onderzoekt hoe zij ook die doelgroep beter kan bereiken.
Nieuw beleid
Afgelopen dinsdag heeft de gemeenteraad een extra jaarlijks bedrag beschikbaar gesteld van 81.500 euro ten gunste van kinderen in armoede. Dat is geen gemeentelijk geld, maar het deel wat Goirle krijgt uit een Rijksmaatregel.
Met dat geld gaan alle bovengenoemde gemeentelijke regelingen er een beetje op vooruit (je kunt straks soms 2 computers aanschaffen) ; er wordt extra geld ingezet voor de 30 alleenstaande statushouders in Goirle, zodat die gelijkwaardig kunnen meedoen en via de Stichting Leergeld wordt 5500 per jaar extra ingezet voor deelname aan schoolactiviteiten. Samen is dat begroot op 36000 euro, zodat er nog 45.000 euro overblijft. Dat geld gaat naar de Stichting Leergeld, die daardoor minder afhankelijk wordt van giften. Volgens Paul van Aanholt – voorzitter van Leergeld – kan de Stichting daardoor nu beleid formuleren en kan ze herstellen wat er de afgelopen crisisjaren helaas moest worden geschrapt. Maar voor “ dat beetje meer” blijven particuliere donaties zeer welkom en zet de Stichting daar ook blijvend op in.
Voorkomen is beter dan genezen
Een bestuur van vrijwilligers, een vrijwillige coördinator en 7 intermediairs, geholpen door attente en oplettende leraren weten jaarlijks ruim 200 kinderen te helpen om een beetje normaal te kunnen meedoen in de samenleving. Dat verdient veel waardering. Maar ze krijgen alleen iets als hun ouders met de financiële billen bloot willen gaan en dat kan een handicap zijn. De Stichting werkt uiterst discreet en betaalt rechtstreeks aan de ontvangende clubs of organisaties. Maar stigmatisering dreigt altijd.
Daarom is het van belang om naast het oplossen van problemen, vooral een beleid te voeren om die problemen te voorkomen.
Alle politieke partijen zijn of gaan nu aan de slag met hun verkiezingsprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018.
Gemeentelijke kind-programma’s en activiteiten als die van de Stichting Leergeld dragen bij aan het verlichten van financiële problemen. Maar we weten niet of we echt alle mensen bereiken, die we zouden willen bereiken.Alle partijen hebben er groot belang bij om te onderzoeken of maatregelen daadwerkelijk bij iedereen, die ze nodig hebben, terecht komen. De Participatieraad heeft in haar advies over de besteding van de 81500 euro ook al aangegeven, dat de Stichting Leergeld aandacht moet besteden aan haar marketing.
Daarnaast is preventie van belang: welke maatregelen kunnen we bedenken om armoede te voorkomen. In de wetenschap dat een gemeente geen inkomensbeleid mag voeren. Maar we kunnen wel wàt doen.
Leermiddelen worden betaald door het Rijk en ik denk, dat scholen een beleid moeten voeren, dat uitgaat van die beschikbare leermiddelen. Als daar geen computer, i-pad of i-phone bij zit, moet die niet worden “voorgeschreven”. Anders moet de Stichting Leergeld binnenkort ook i-phones gaan verstrekken. En ook kan de vraag gesteld worden of er in het VO zowat elk jaar een buitenlandse reis moet worden gemaakt. De gemeente zou daarover natuurlijk best met de scholen in gesprek kunnen gaan. Dat tast niet meteen de vrijheid van onderwijs aan.
Wellicht kan ook gedacht worden aan meer generieke subsidies, zoals het verhogen van subsidies aan jeugdorganisaties of aan muziekscholen. Of aan een substantiële korting voor jongeren, die het Jan van Besouw bezoeken. En kunnen we bevorderen, dat als mensen één keer hun huur of gas- en lichtrekening niet betalen, dat onmiddellijk wordt opgepakt als een signaal, dat er iets aan de hand zou kunnen zijn. De SER heeft onlangs geadviseerd om per gemeente een armoede-coördinator aan te stellen. Ik weet niet of dat de oplossing is, maar de tijd van verkiezingscampagnes leent zich wellicht voor nieuwe en verrassende politieke inzichten.
Wil van der Kruijs
met dank aan Paul van Aanholt en Joop Spermon van de Stichting Leergeld voor hun input
Marian
9 januari 2020
En dan nu yes. Het gaat goedkopen met die vrijwillige/verplichte ouderbijdrage.
Wat n opluchting.
Super 👍🏼