“Wij vermoeden dat U lijdt aan de illusie van controle”, zegt Sheila Sitalsing in de Volkskrant. Het gaat goed met haar kind. Toch moet ze allerlei formulieren invullen van de jeugdgezondheidszorg. ” U gelooft waarschijnlijk dat U, als U maar alle niet-pluissignalen documenteert, bijdraagt aan een heerlijke nieuwe maakbare wereld.”
Sitalsing heeft natuurlijk wel een punt. In Nederland lijden we inderdaad aan de illusie dat alles maak- en controleerbaar is. Zo lijkt preventie in sommige beleidsstukken de oplossing voor alles. Hoe meer we inzetten op preventie, hoe lager de maatschappelijke kosten uiteindelijk zullen zijn. Maar preventie is hier en daar niet meer dan beleidshomeopathie. Kwaad kan het niet echt. Maar er is er geen enkel positief effect meetbaar.
Als kinderen geen mogelijkheid hebben om te sporten zullen ze naar alle waarschijnlijkheid wel zwaarder worden. En als jongeren op straat niets meer te doen hebben, zal de kans op overlast zeker toenemen. Een goede infrastructuur is in die zin heel erg belangrijk. Maar er zijn grenzen aan wat we als overheid kunnen voorkomen. Mensen hebben en houden ook een eigen verantwoordelijkheid. En hoe diep wil je in iemands persoonlijke levenssfeer infiltreren om te voorkomen dat iemand verkeerde keuzes maakt? Àls dat al zou helpen?
De wetenschap dat niet alles te voorkomen is, houdt ons niet af van de wens dat te blijven proberen. Tot op zekere hoogte is dat goed natuurlijk. Toch lijkt het me goed eens serieus na te gaan waar we wat al te ver zijn doorgeschoten. In de (jeugd) zorg en het onderwijs bijvoorbeeld is de administratieve last enorm toegenomen. Heeft dat nu echt een bijdrage geleverd aan beter onderwijs of betere zorg? Ja, we weten tot achter de komma nauwkeurig wat iemand mankeert en welke interventies er wanneer zijn gepleegd. De vraag is of een kind daarmee geholpen is.
Mensen hebben een eigen verantwoordelijkheid. Voor zichzelf en voor hun kinderen. En ondanks al onze inzet en goede bedoelingen valt niet alles te voorkomen. Een overheid die echt lijdt aan de illusie van controle dringt steeds dieper in de persoonlijke levenssfeer van mensen. En zet steeds meer in op preventie en bureaucratie. Die kant lijkt het steeds meer op te gaan. Volgens mij is dat moreel niet juist. Bovendien kost de ‘illusie van controle’ enorm veel geld en energie zonder dat het meetbaar iets oplevert. Laat maar horen die reacties.
René Peters 
els knook
15 april 2014
Helaas doet ondanks dit betoog ook Oss volledig mee aan de tot achter punt komma aangeven wat bijv je kind heeft,gehad en waarom dat niet werkt.Neem leerlingvervoer elk jaar weer de zelfde vragen en elk jaar weer de zelfde papieren behandelaars enz.Dit om je recht op vervoer te behouden.Heb je dan iets anders nodig voor je kind dan kun je alles weer doen.Ik juich toe dat er 1professioneel persoon komt per gezin om veel onodig tijd en geld te besparen aan beide kanten.
Ik hoop dan ook dat juist nu er veel veranderd er met ouders en niet over ouders en kind gesproken gaat worden.Dat kan veel geld besparen.Ouders weten heel goed wat ze echt nodig hebben of niet.Ouders weten best wat bij ” normale”opvoeding hoort.Maar worden ook moedeloos van de discussies en soms ondertoon van mensen aan de balie die erg ver gaan in hun drift om informatie die niet nodig is of medische gegevens bevatten.Dus ik hoop echt dat deze wethouder deze kans grijpt om onnodige info aan gemeente te stoppen.Zich ,samen met ouders ,inzet voor minder papier,minderalles tot uiterste laten behandelen voor etiket kind, ouders blijft betrekken en serieus nemen.Maar vooral ook blijft zien dat ouders ook wel eens wilt laten weten wat wel goed gaat en helaas soms niet.En dat elk kind uniek is ook al hebben ze het zelfde etiket.Maatwerk dus
Kitty Schaap
16 april 2014
Beste René,
Loop eens een dag mee met een consultatiebureau-arts en verpleegkundige. Niet in een wijk met gezellige doorzonwoningen vol houten speelgoed en gezond fruit, maar een achterstandswijk. Neem niet je eigen gelukkige gezin als maatstaf, en kom eens over de vloer Dat kan ook in Oss, kan ik je na bijna dertig jaar werk als cb-arts verzkeren. Dan zul je zien dat kinderren en ouders het soms ondanks eigen verantwoordelijkheid heel moeilijk hebben. Werkeloosheid, schulden, psychiatrie, geweld binnen gezin, zware psychiatrie bij ouders, huilbabies, illegalen en kindermishandeling. Mijn overstap naar de kinderpsychiatie heeft mij duidelijk gemaakt dat ogenschijnlijk onschuldige problemen een paar jaar later stevig kunnen escaleren.Om maar eens een kleine bloemlezing te geven. Mijn schatting is dat bijna 10 procent zich in een risicogroep bevindt. Ik maak me niet de illusie dat je alles met vragenlijsten kunt voorkomen. Beter zou zijn als we net zoals vroeger, meer consulten kunnen doen. Helaas geen geld, dus een vragenlijst, die overigens niet door een enthousiaste verpleegkundige uit verveling in haar achtertuin is gecomponeerd, doch door een instantie. Laten we zorgen voor een betere, zou ik zeggen. Preventie is een groot goed, zeker als in 2015 de jeugd-ggz naar de gemeente gaat. Oke, als je als baby niet goed ziet zal de juffrouw op school dat ook wel een keer merken. Het is hoogstens lastig. Maar denk eens aan hielprik, van Wiechenchema of neonatale gehoorscreening. Een slechthorende pasgeborene ontdekken geeft toch een enorme winst? Neem de spraak, die zich anders slecht zal ontwikkelen . Nee, dat merken die goedwillende ouders niet gelijk. Ook niet dat de heup van die mooie zoon of dochter niet in de kom zit. Of die hartafwijking niet. Of een luchte vorm van autisme. Nogmaals, preventie loont en voorkomt ellende. Ik ben blij dat ik daar een beetje aan mee heb kunnen werken in een stad als Oss, die echt niet gespeend is van risico. De jeugdgezondheidszorg verdient aanzienlijk meer recht dan ze in jouw blog en de column van Sheila Sitalsing krijgt. Je zult de medewerkers straks hard nodig hebben; in die gedachte sta ik niet alleen. Bij deze wil ik mijn hoogopgeleide en hardwerkende ex-collega’s van het consultatiebureau eens een hart onder de riem steken. Ze verdienen het.
Kitty Schaap, voorheen 27 jaar consultatiebureau-arts en 5 jaar arts-assistent kinderpsychiatrie bij GGZ Oost Brabant en universitair centrum voor kinderpsychiatrie Karakter Nijmegen